15 soruda ‘Kur Muhafazalı TL’ mevduata dönüşün ayrıntıları

Döviz ve altın cinsinden mevduat hesapları ve iştirak fonlarının vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümünün desteklenmesine ait ayrıntılar aşikâr oldu. AA muhabirinin derlediği bilgiye nazaran, bankacılık sistemindeki toplam mevduat ve iştirak fonu içinde Türk lirasının hissesinin artırılarak finansal istikrarın desteklenmesi gayesiyle yurt içi yerleşik bireylerin döviz ve altın mevduat ve iştirak fonu hesaplarının Türk lirası vadeli hesaplara dönüşmesi halinde mevduat ve iştirak fonu sahiplerine ait takviyeler açıklanmıştı.

Bu sefer yurt içi yerleşik hukuksal bireylerin döviz ve altın cinsinden mevduat hesapları ve iştirak fonlarının vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşmesi halinde mevduat ve iştirak fonu sahiplerine takviye sağlanmasına karar verildi. Kelam konusu yeni takviyeye ait en çok merak edilen 15 soru ve cevapları şöyle:

– Soru 1: Türk lirası vadeli mevduat yahut katılma hesaplarına dönüşümden kimler yararlanabilecek?

Yurt dışında emekçi, özgür meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşları dahil Türkiye’de yasal yerleşim yeri bulunan gerçek şahıslar bu sistemden faydalanabilecek. Türkiye’de yasal yerleşim yeri bulunan hükmî bireyler de bu sistemden yararlanabilecek.

– Soru 2: Yurt içi hükmî bireylerin kapsamı nedir?

Bankalar ve Merkez Bankasınca belirlenen başka mali kuruluşlar dışında kalan tüm şirket ve kuruluşlar uygulama kapsamındadır.

– Soru 3: Gerçek ve hükmî bireyler için hesaplar hangi vadelerde açılabilecek?

Gerçek bireyler 3, 6 ve 12 ay vadede hesap açabilecektir. Hukukî bireyler ise 6 ve 12 aylık vadelerde hesap açabilecektir.

– Soru 4: Hesaptan elde edilen getiri ne olacak?

Mevduat sahibi ve banka ortasında belirlenecek mevduat faiz oranına nazaran getiri elde edilecektir. Vade sonunda döviz kurlarında/altın fiyatlarında, vade başlangıcına nazaran artış olması halinde faizin üzerinde kalan kur farkı Merkez Bankası tarafından hesap sahibine ödenecek.

– Soru 5: Gerçek ve hukuksal bireylerin elde ettiği getirilerden vergi alınacak mı? Ne üzere istisnalar kelam konusu?

Mevduat hesaplarına ödenecek faiz ve katılma hesaplarına ödenecek kâr hissesi üzerinden stopaj kesintisi yapılmayacak. Şirketlerin, 31 Aralık 2021 tarihli bilançolarında yer alan döviz ve altınlarını Türk lirasına dönüştürmeleri halinde değerleme farklarına kurumlar vergisi istisnası getirilmesi ve vade sonunda elde edilen faiz ve kâr hisselerinin da kurumlar vergisinden istisna olması öngörülüyor. 2021 yılı son süreksiz vergi periyodu için de bu istisnadan yararlanılabilmesi için Türk lirasına dönüştürme sürecinin 17 Şubat 2022’ye kadar yapılması gerekiyor.

Şirketler, bu eseri kullandıkları sürece üçer aylık süreksiz vergi periyotlarında muhtemel döviz ve altın değerleme farklarına bağlı vergilerden de muafiyet sağlamış olacak.

– Soru 6: Vadeden evvel hesaptan çekim yapılması mümkün mü?

Türk lirası mevduat yahut katılma hesabından vadeden evvel çekim yapılması halinde hesap sahibine rastgele bir fark ödenmeyecek. Ayrıyeten, çekimin yapıldığı tarihte kurda düşüş olması halinde vade başındaki döviz fiyatının çekimin yapıldığı tarihteki kur üzerinden Türk lirası karşılığı ödenir. Döviz bazında ana parası korunmuş olur.

– Soru 7: Gerçek şahısların sisteme girişi için muhakkak bir tarih var mı?

Gerçek şahıslar, 20 Aralık 2021’de mevcut olan ABD doları, avro ve İngiliz sterlini cinsinden mevduat/katılım fonlarını ve 28 Aralık 2021’de mevcut altın mevduat/katılım fonlarını dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirerek sisteme giriş yapabilecek. Gerçek bireyler, 28 Aralık 2021’den sonra banka şubelerine getirilen işlenmiş yahut hurda altınlar (ziynet altın) ile de TCMB’nin saat başı açıkladığı gram altın alış fiyatı baz alınarak sisteme girebilecek.

– Soru 8: Hukuksal şahısların sisteme girişi için muhakkak bir tarih var mı?

Hukuksal bireyler, 31 Aralık 2021’de mevcut olan ABD doları, avro ve İngiliz sterlini ve altın cinsinden mevduat/katılım fonlarını dönüşüm kuru/ fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirerek sisteme giriş yapabilecek. Hukukî şahıslar, 31 Aralık 2021’den sonra banka şubelerine getirilen işlenmiş yahut hurda altınlar (ziynet altın) ile de TCMB’nin saat başı açıkladığı gram altın alış fiyatı baz alınarak sisteme girebilecek.

– Soru 9: Sisteme birden fazla hesapla giriş yapılabilir mi?

Bir kişi birden fazla hesap ile sisteme dahil olabilecek.

– Soru 10: Her eser için farklı bankalarda hesap açılabilir mi, farklı bankalara transfer yapılabilir mi?

Gerçek ve hükmî şahıslar döviz ve altınlarını hesaplarının bulunduğu bankalardan öteki bankalara transfer yaparak ya da efektif olarak çekim yapıp hesap açmak istediği bankaya yatırdıklarına dair tevsik edici evrak ile uygulamadan faydalanabilecek.

– Soru 11: İştirak finans kurumları da bu sisteme dahil mi?

İştirak bankaları da sisteme dahildir. Uygulamayı iştirak bankaları iştirak bankacılığı temelleri çerçevesinde işletecektir.

– Soru 12: Mevduat sahibi için faiz oranı, katılma hesabı sahibi için kâr hissesi nasıl belirlenecek?

Mevduat faiz oranı mevduat sahibi ve banka ortasında belirlenecektir. Bu faiz oranı, TCMB tarafından belirlenen 1 hafta vadeli repo ihale faiz oranının (yüzde 14) altında olamayacaktır. Faiz oranı ile ilgili bir üst hudut getirilmemiştir. Kâr hissesi getirisi iştirak bankacılığı asılları çerçevesinde vade sonunda belirlenecek.

– Soru 13: Dijital kanallardan (mobil ve internet bankacılığı) bu sisteme dahil olunabilecek mi?

Birtakım bankalar dijital kanallardan bu hizmeti sunmaya başladı. Öteki bankalar da kendi kurum siyasetleri çerçevesinde bu hizmeti vakitle sunabilecekler.

– Soru 14: Dövizimi bozdurup neden bu esere geçmeliyim / bu esere geçmeme gerek var mı?

Bu eseri kullanarak, dövizde yaşanacak düşüş yahut faizden/getirinden düşük yükselişte bile ulaşamayacağınız TL faiz gelirine / iştirak hesabı getirisine ulaşabilirsiniz. Kur yükselecek olursa ortadaki fark Merkez Bankasınca karşılanacağından bir kaybınız kelam konusu olmayacaktır.

– Soru 15: Dövizi hangi kurdan bozacağım?

Merkez Bankası her iş günü saat 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00 ve 15.00’de USD, EUR, GBP ve altın için fiyat açıklamaktadır. Süreç yapacağınız saatteki kuru kullanabileceksiniz.