Gereksinim kredisi faizi 3 yılın doruğundan inmiyor

Şebnem TURHAN

Bankalar muhtaçlık kredisi faizinde 2021 yılında kasım ayı sonuna kadar ortalama yüzde 22-23 düzeylerinde faiz uygularken aralık ayıyla birlikte muhtaçlık kredisi faizlerinde artış hızlanmış ve yeni yılın haftalarında yüzde 32,20 ile üç yılın doruğuna yükselmişti. 11 Ocak 2019 haftasında muhtaçlık kredisi faizi yüzde 32,75 düzeyindeydi. Bu yıl 14 Ocak haftasının akabinde düşüş gösteren muhtaçlık kredisi faizi yine tarafını üste döndü. Merkez Bankası datalarına nazaran bankaların muhtaçlık kredisine uyguladıkları yıllık faiz oranı yüzde 31,50 düzeyine çıktı. Geçen yılın son ayında bankaların bilanço uygunlaştırma operasyonlarının atlatılmasından sonra kredi faizleri düşüş eğilimine girmişti.

Merkez Bankası bilgilerine nazaran gereksinim kredi faizi 28 Ocak haftasında 8 puan yükselişle yüzde 31,5 düzeyine geldi. Bankaların muhtaçlık kredisine uyguladıkları aylık faiz oranları yüzde 1,55 ile yüzde 3,19 ortasında değişiyor. Bu yüksek düzeylere karşın muhtaçlık kredisi bakiyesinde de artış yaşanıyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun haftalık bilgilerine nazaran 28 Ocak haftasında bireylerin muhtaçlık kredisi bakiyesi 463 milyar 199 milyon lira oldu. 21 Ocak haftasında 461 milyar 498 milyon lira düzeyindeydi. 1 haftada 1.7 milyar liralık artış yaşandı.

Yerli mevduat bankaları liderlikte

Bankaların gereksinim kredisi büyüklüğü toplamda geçen yılın birinci ayına nazaran yüzde 19,43 artarken artış yabancı ve yerli özel bankalar öncülüğünde gerçekleşti. Kamu mevduat bankalarında gereksinim kredisi 28 Ocak itibariyle 139.5 milyar liraya gerilerken geçen yılın ocak sonuna nazaran düşüş yüzde 6,66 düzeyinde oldu. Yabancı mevduat bankalarında geçen yılın ocak sonuna nazaran gereksinim kredisi artışı yüzde 34,31 oldu ve bakiye 129.9 milyar liraya yükseldi. Yerli özel mevduat bankalarında ise geçen yılın ocak sonuna nazaran yüzde 36,67 artış yaşanırken kredi ölçüsü da 183.9 milyar liraya çıktı. Böylelikle mevduat bankalarında en yüksek muhtaçlık kredisi bakiyesi yüzde 39,7 ile yerli mevduat bankalarında olurken kamu mevduat bankalarının hissesi yüzde 30,1, yabancı mevduat bankalarının hissesi da yüzde 28 oldu.

Merkez Bankası bilgilerine nazaran konut kredi faizleri ise 28 Ocak haftasında 24 baz puan azalarak yüzde 17,94’e geriledi. Konut kredisi kullanımında da yükseliş gözleniyor.

Taşıt kredisi temmuzdan bu yana geriliyor

BDDK bilgilerine nazaran 28 Ocak haftasında konut kredisi bakiyesi 300 milyar 651 milyon liraya yükseldi. Taşıt kredisi faizleri de TCMB bilgilerine nazaran 28 Ocak haftasında 116 baz puan azaldı ve yüzde 27’ye indi. Fakat faizdeki gerileme taşıt kredisi bakiyesine yansımadı. Bankaların taşıt kredisi bakiyesi 28 Ocak haftasında 12 milyar 712 milyon liraya geriledi. Temmuz ayından bu yana taşıt kredisi bakiyesinde kesintisiz düşüş yaşanıyor. BDDK geçen yıl temmuzda taşıt kredi vadelerine ve kullanılabilecek kredi oranlarına yönelik sınırlamalar getirmişti bu düzenlemenin akabinde da kredi kullanımı düşüşe geçti. Bu duruma yönelik ise değişimin sinyalini BDDK Lideri Mehmet Ali Akben verdi. Akben, araba kredilerinde fiyatın artırılacağına işaret ederek, taksit sayısının artırılması ile ilgili de görüşmelerin yapılacağını söyledi.

Ticari kredi faizi 118 baz puan geriledi

Merkez Bankası datalarına nazaran bankaların TL mevduat için uyguladıkları faiz oranı 28 Ocak haftasında bir evvelki haftaya nazaran 3 baz puan artışla yüzde 17,55’e çıkarken dolar mevduat faizi 3 baz puan artışla yüzde 0,68 ve Euro mevduat faizi 1 baz puan artışla yüzde 0,27 oldu. TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı ise tıpkı haftada bir evvelki haftaya nazaran 118 baz puan azalışla yüzde 22,66’ya indi. Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı tıpkı haftada 10 baz puan artışla yüzde 4,58 olurken Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 37 baz puan azalışla yüzde 3,38’e geriledi. Ticari kredilere uygulanan mevduat spreadi TL için yüzde 5,11, dolar ve Euro için sırasıyla yüzde 3,90 ve yüzde 3,11 oldu. TL ticari kredilerdeki mevduat spreadi dolar ve Euro kredilere uygulanan spreadin üstünde seyretmeye devam ediyor.