Kazakistan’da hangi Türk şirketinin ne kadar riski var?

BLOOMBERG HT ARAŞTIRMA

Kazakistan’ın batısında 2 Ocak’tan itibaren LPG’ye yapılan artırımlar ve ülkedeki sosyoekonomik durumun kötüleştiği gerekçesiyle başlatılan protestolar ülkenin öbür kesitlerine yayıldı.

Sokak olaylarına dönüşen şovlarda güvenlik güçleri ile protestocular ortasında çatışmalar yaşandı. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, protestolardan sorumlu tuttuğu hükümetin istifasını kabul etti.

Tokayev, “dışarıda eğitilen terör çetelerinin protestolara öncülük ettiğini” söyledi ve Rusya’nın liderliğindeki Kolektif Güvenlik Mutabakatı Örgütü’nden yardım istedi.

Protestoların yayılması sonucu evvel başşehir Işık Sultan, Almatı kenti ve Mangistau eyaletlerinde fevkalâde hal (OHAL) ilan edildi. Akabinde OHAL kararının ülkenin tüm bölgelerinde geçerli olduğu duyuruldu. Kazakistan Merkez Bankası ülkedeki tüm banka operasyonlarını askıya aldı. Protestocular dün akşam bir orta Almatı Havalimanı’nı ele geçirdi. Gelen ve giden uçuşların tamamı durduruldu. Daha sonra Interfax, havalimanının protestoculardan geri alındığını bildirdi.

Almatı Havalimanı’nı TAV işletiyor

Kazakistan’da birçok Türk şirketinin operasyonları bulunuyor.

Ülkenin toplam yolcu trafiğinin yarısı ve kargo trafiğinin yüzde 68’inin yapıldığı Almatı Havalimanı’nı TAV işletiyor. Mayıs-Eylül 2021 devrinde şirketin Almatı operasyonları 12,5 milyon Euro FAVÖK katkısı sağladı. Bu manada Almatı’nın TAV için kıymetli gelir kaynaklarından biri olduğu görülüyor.

Coca Cola İçecek’in toplam gelirindeki hissesi yüzde 15

Ülkede operasyonu olan bir öbür şirket Coca Cola İçecek. Şirketin Nisan ayında paylaşılan yatırımcı sunumundan elde edilen bilgiye nazaran, toplam gelirleri içerisinde Kazakistan’ın hissesi yüzde 15 düzeyinde.

Şirket ülkede gazlı içecekler pazarında birinci sırada. Şirketin bu yıl ülkede satış hacmi 9 aylıklarda yıllık yüzde 15 arttı. FAVÖK büyümesi ise yüzde 30 düzeyinde oluştu.

Ülker’in üretim üslerinden biri

Kazakistan, Ülker’in üretim yaptığı dört ülkeden biri olarak öne çıkıyor. Şirket, ülkede bisküvi, çikolata ve kek üretimi yapıyor. Mevcut durumda şirketin üretiminin yüzde 89’u Türkiye’de iken Kazakistan’ın üretimdeki hissesi yüzde 2 civarında bulunuyor.

İnşaat şirketleri de yer alıyor

Ülkede inşaat alanında da faaliyetini sürdüren Türk şirketleri de bulunuyor.

Alarko Holding’in mevcut iş yükü içinde Kazakistan’ın hissesi yüzde 36 seviyedinde. Şirket, Big Almaty Ring Road Otoyolu projesini Makyol ve SK-KEC ile ortak sürdürüyor. Proje içerisinde Alarko Holding’in hissesi yüzde 33,4 düzeyinde.

Ülkede faaliyet gösteren inşaat şirketlerinden biri olan Tekfen’in son çeyrek finansallarından alınan bilgilere nazaran projelerinden Kazakistan’da kalan ölçüsü 369 milyon dolar düzeyinde. Şirket, FGP Süreksiz İnşaat Tesisleri, NCOC tesislerinde tadilat inşaat hizmetleri ve Kuyubaşı Basınç İdare Projesi, İnşaat, Mekanik, Elektrik ve Enstrüman Montajı ile 3 proje sürdürüyor.

Enka İnşaat tarafında ise Kazakistan 411 milyon dolar ile toplam iş yükünün yüzde 11,4’ünü sağlıyor. Proje 2018 yılı mayıs ayında imzalanmış olup, 47 ay mühlet ile 2022 yılı Nisan ayında sona ermesi bekleniyor.

Finans tarafında Şekerbank yer alıyor

Finans bölümünde ise Samruk Kazyna Invest’in Şekerbank sermayesi içerisindeki hissesi yüzde 12,06 düzeyinde bulunuyor.