Kur muhafazalı mevduatta süreci Cumhurbaşkanı’nın yönetmesi teklif edildi

Teklifle, Kamu Finansmanı ve Borç İdaresinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da değişikliğe gidiliyor.

Buna nazaran, finansal istikrara katkı sağlamak ve gerçek şahısların mevduat ve katılma hesaplarının getirilerini kur artışlarına karşı desteklemek hedefiyle bankalar nezdinde 21 Aralık 2021 ve 31 Aralık 2022 tarihleri ortasında açılan Türk lirası vadeli mevduat ve katılma hesaplarına aktarılmak üzere Merkez Bankası’na nakit kaynak aktarmaya ve/veya bu emelle bankalara özel tertip devlet iç borçlanma senedi ihraç etmeye ve ihraç edilecek senet meblağıyla ihraç yapılacak bankaları belirlemeye, özel tertip devlet iç borçlanma senedi ve nakit kaynak transferi için Bakanlık bütçesinde mevcut yahut yeni açılacak tertiplere ödenek eklemeye Hazine ve Maliye Bakanı yetkili olacak.

Ödenecek dayanak fiyatını ve hesaplama yolunu, dayanaktan yararlanacak gerçek kişi kapsamını, hesap tiplerini, vadeleri, limitleri, hesapların vadeden evvel kapatılması durumunda yapılabilecek kesintiler ile bu kesintilerin Bakanlığa aktarılmasını, bu kapsamda takviye olarak aktarılacak kaynağın kullandırılması ile uygulamaya ve kontrole ait yöntem ve asıllar ile en son hesap açma tarihini öne çekmeye yahut 31 Aralık 2023 tarihine kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkili olacak.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu hususun uygulanması kapsamında Merkez Bankası ve bankalardan gerekli bilgi ve bilgiyi talep edebilecek. Merkez Bankası yahut bankalar talep edilen bilgi ve bilgiyi Bakanlığın belirleyeceği hal ve müddetler içerisinde vermekle yükümlü olacak. Bilgi ve bilginin bu hedef çerçevesinde Bakanlığa verilmesinde özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı kararlar uygulanmayacak.

Bu kapsamda Merkez Bankası tarafından aktarılacak takviyenin hak sahipliğinin tespitiyle takviyenin hakikat ve tam hesaplanmasından, Türk lirası vadeli mevduat ve katılma hesaplarının açıldığı banka sorumlu olacak. Haksız olarak verildiği tespit edilen dayanak meblağı, bankaya ödendiği tarihten tahsil edildiği tarihe kadar Amme Alacaklarının Tahsil Yordamı Hakkında Kanun’a nazaran hesaplanacak gecikme artırımıyla birlikte kelam konusu kanun kararlarına nazaran tahsil edilecek.

Bu düzenleme, 21 Aralık 2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

BES düzenlemeleri

Teklifle, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nda yapılan değişikliğe nazaran, banka nezdindeki yabancı ülke merkez bankalarına ilişkin para, alacak, mal, hak ve varlıklar haczedilemeyecek, üzerlerine ihtiyati önlem yahut ihtiyati haciz konulamayacak.

Teklife nazaran, vergi kanunları uyarınca iadesi talep edilen vergilere ait açılan davalarda, dava konusu meblağın yüzde 50’si oranında teminat alınmadan yürütmenin durdurulması kararı verilemeyecek.

Kişisel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda yapılan değişiklikle, BES’te makul bir mühlet bulunmuş iştirakçilere, kısmen ödeme alma imkanı sağlanıyor.

Buna nazaran, kurumca belirlenen hallerde ve şartlarda iştirakçiye sistemden ayrılmadan, devlet katkısı hesabındaki fiyatlar hariç hesabındaki birikim fiyatının yüzde 50’sine kadar kısmen ödeme yapılabilecek. Bu durumda kısmen yapılan ödeme meblağının yüzde 25’ini aşmamak üzere devlet katkısı hesabındaki fiyattan da ödeme yapılabilecek. Bu fıkra kapsamında yapılacak süreçlere ait devlet katkısına dair uygulamalar dahil olmak üzere, temel ve tarzlar bakanlığın uygun görüşü alınarak kurum tarafından belirlenecek.

Kişisel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda yapılan değişiklikle halihazırda yüzde 25 olarak belirlenmiş olan devlet katkısı oranını yüzde 30’a yükseltiliyor.

Buna nazaran, patron tarafından ödenenler hariç Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı iştirakçiler ile Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun ilgili hususu kapsamındaki iştirakçiler ismine ferdi emeklilik hesabına ödenen katkı hisselerinin yüzde 30’una karşılık gelen meblağ, şirketler tarafından emeklilik nezaret merkezine iletilen bilgiler temel alınarak devlet katkısı olarak emeklilik nezaret merkezince hesaplanacak. Cumhurbaşkanı, yabancı para cinsinden yapılan katkı hissesi ödemeleri için bu oranı yüzde 10’a kadar indirmeye yetkili olacak.

Devlet katkısı, bakanlık bütçesine konulan ödenekten iştirakçilerin ilgili hesaplarına şirketler aracılığıyla aktarılmak üzere emeklilik nezaret merkezine ödenecek. Bir iştirakçi için bir takvim yılında ödenen ve devlet katkısı meblağının hesaplanmasına temel teşkil eden katkı hisselerinin toplamı ilgili takvim yılına ilişkin hesaplamaya ait devrin sona erdiği tarihte geçerli brüt minimum fiyatın hesaplama periyoduna isabet eden toplam meblağını aşamayacak. Anılan sonu aşan katkı hisseleri için bakanlığın uygun görüşüyle, kurumca belirlenecek yol ve asıllar çerçevesinde, ilgili katkı hissesinin ödendiği yılı takip eden takvim yıllarında da devlet katkısı hesaplaması ve ödemesi yapılabilecek. Bu ödenekten bütçenin öteki kalemlerine hiçbir biçimde aktarma yapılamayacak. Devlet katkısı, katkı hissesi ödemelerinden başka olarak takip edilecek.

Kişisel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda yapılan değişiklikle 45 yaş üstü iştirakçiler da talep etmeleri halinde otomatik iştirak sistemine dahil edilebilecek.

Teklifle, Ferdi Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nun “tanımlar” başlıklı unsurunda yapılan düzenlemeye ahenk ve Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumunun kurulması nedeniyle ortaya çıkan muhtaçlığı karşılamak emeliyle “Müsteşarlık”, “Kurum” ve “Kurul” ibarelerine yapılan atıflarda değişiklik yapılıyor.

Teklifle, ferdî emeklilik sistemine ödenen katkı hisselerine yönelik yapılan düzenlemenin halihazırda sistemde yer alan iştirakçilere da uygulanmasına imkan sağlanıyor.

Teklife nazaran, BOTAŞ tarafından bakanlık görüşleri alınmak kaydı ile bölgesel ve iklimsel şartlar dikkate alınarak vilayet yahut bölge bazında kademeli doğal gaz satış fiyatı uygulanabilecek.

TL ile yapılan mukaveleler

Teklifle, Kamu İhale Kontratları Kanunu’na “Ek fiyat farkı ve/veya kontratların devri” başlıklı husus ekleniyor. Türkiye ve dünyada hammadde temininde ve tedarik zincirlerinde yaşanan aksaklıklarla girdi fiyatlarındaki beklenmeyen artışlar nedeniyle 1 Aralık 2021 tarihinden evvel Kamu İhale Kanunu’na nazaran ihalesi yapılan ve bu hususun yürürlüğe girdiği tarih prestijiyle devam eden yahut bu hususun yürürlüğe girdiği tarihten evvel fesih yahut tasfiye edilmeksizin kabulü/geçici kabulü yapılan mal ve hizmet alımları ile imal işlerine ait Türk lirası üzerinden yapılan kontratlarda düzenlemeye gidiliyor.

Buna nazaran, 1 Temmuz-31 Aralık 2021 tarihlerinde gerçekleştirilen kısımlar için ihale dokümanında fiyat farkı verilmesine ait karar bulunup bulunmadığına bakılmaksızın 1 Temmuz-30 Kasım 2021 tarihlerinde ihalesi yapılan işlerde ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ilişkin endeks, 1 Temmuz 2021 tarihinden evvel ihale edilen işlerde ise 2021 yılı haziran ayına ilişkin endeks temel endeks olarak kabul edilerek ve mukavele fiyatları kullanılarak yüklenicinin başvurusu üzerine mukavelesine nazaran hesaplanan fiyat farkına ek olarak ek fiyat farkı verilebilecek.

Bu kapsamdaki mukaveleler, yüklenicinin başvurusu ve yönetimin onayı ile devredilebilecek. Devredilen mukavelelerde zaman alacaklarda birinci ihaledeki kaideler, zaman tarihi prestijiyle aranacak olup devrandan kaynaklanan kısıtlama ve yaptırımlar uygulanmayacak. Yüklenimi ortak teşebbüs tarafından yürütülen mukavelelerde ortaklar ortasında zaman yahut pay dönemlerinde birinci ihaledeki yeterlik koşulları aranmayacak. Mukaveleyi devreden yüklenicinin teminatı iade edilecek. Bu kapsamda devredilecek mukavelelerden damga vergisi alınmayacak.

Bu unsur kapsamında ek fiyat farkı verilebilecek alım çeşitlerini, eser ve girdileri, ek fiyat farkı verilmesi yahut mukavelenin bölümü için yönetime müracaat mühletleri ile bölüm süreçlerinin tamamlanacağı müddet dahil ek fiyat farkı hesaplamalarına ve mukavelelerin dönemine ait temel ve yöntemlerin tespitinde Cumhurbaşkanı yetkili olacak.

Kamu İhale Kanunu’ndan istisna edilen mal ve hizmet alımları ile üretim işlerinden TL üzerinden yapılan mukaveleler için yönetimler tarafından bu hususa uygun olarak ilgili mevzuatında düzenleme yapılabilecek.

Gelir ve aylık ödemesi taban 2500 lira olacak

Teklifle, Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu’nda da değişiklik yapılıyor. Buna nazaran, gelir ve aylık ödemesi yapılanlara 1500 lira olarak öngörülen aylık minimum ödeme fiyatı 2500 liraya yükseltilecek. Bu unsur, 2022 yılı ocak ayı ödeme periyodundan itibaren uygulanmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Kurumlar Vergisi Kanunu’na nazaran, tam mükellefiyete tabi teşebbüs sermayesi yatırım fonlarının katılma hisseleri ile teşebbüs sermayesi yatırım iştiraklerinin pay senetlerinden elde edilen kar hisselerine kurumlar vergisi istisnası uygulanırken bu istisna öbür fon ve iştiraklerini kapsamıyor. Teklifle, teşebbüs sermayesi dışındaki öteki yatırım fonlarından elde edilen kar hisselerine da istisnanın uygulanması sağlanıyor.

Teşebbüs sermayesi dışındaki öbür yatırım iştiraklerinden elde edilen kar hisselerine ise istisna uygulanmayacak. Kelam konusu istisna, portföyünde yabancı para ünitesi cinsinden varlık ve altın ile başka değerli madenler ve bunlara dayalı sermaye piyasası araçları bulunan yatırım fonlarından elde edilen iştirak karlarına da uygulanmayacak.

Sanayi sicil evrakını haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden ve ihracat yapan kurumların kelam konusu faaliyetlerinden elde ettikleri çıkarlarına kurumlar vergisi oranı, 1 puanlık indirimle yüzde 20 yerine yüzde 19 olarak uygulanacak.

Bu unsurlar, 1 Ocak 2022 tarihinden, özel hesap devrine tabi olan mükelleflerde 2022 takvim yılında başlayan özel hesap devrinin başından itibaren elde edilen karlara uygulanmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Teklifle, 375 sayılı Kanun Kararında Kararname’de de değişikliğe gidiliyor. Buna nazaran, Kamu Vazifelilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Toplumsal Haklara Ait 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6. Devir Toplu Kontrat ile kamu vazifelilerinin aylık ve fiyatlarında 1 Ocak 2022-30 Haziran 2022 tarihlerindeki periyot için uygulanacak olan artış oranı yüzde 5’ten yüzde 7,5’e yükseltiliyor ve bu oranın birebir periyoda ait enflasyon farkı ödemesinde de dikkate alınması sağlanıyor. Böylelikle kelam konusu toplu mukaveleye nazaran 2021 yılı ikinci yarısından kaynaklı enflasyon farkı dahil 1 Ocak 2022 tarihinden geçerli olmak üzere yüzde 27,9 oranında yapılması gereken artırım, yüzde 30,95’e çıkarılıyor.