Ekonomi

Üretmekten diğer yolumuz yok

Maruf BUZCUGİL / Canan SAKARYA

AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, yüksek enflasyon nedeniyle vatandaşın yaşadığı badireyi bildiklerini belirterek, “Her şeyin farkındayız, nerede ne eksik var biliyoruz. Güya iktisattaki bu gelişmeleri, muhalefet görüyor da biz görmüyoruz algısı çok haksız bir algıdır” dedi. “Milletin gönlünden düşmemeyi başaracağız” diyen Kurtulmuş, yaz sonu itibariyle enflasyonda daha makul bir düzeye ulaşılacağını söyledi. Türkiye’nin üretmek dışında öbür yolu olmadığını kaydeden Kurtulmuş, “Türkiye bütün bunları yaparken de global gelişmelerin tamamına açık, özgür pazar iktisadının şartlarına uygun hareket edecektir. Kendi siyaset tercihleri içinde lakin özgür pazar kurallarında yoluna devam edecektir” diye konuştu.

AK Parti Genel Başkanvekili Kurtulmuş, dünya ve Türkiye iktisadı, Ukrayna tansiyonu, iktisattaki meselelere ait sorularımızı yanıtladı.

■ Küreselleşmenin akabinde tek kutuplu dünya nizamı değişmeye başladı. Dünya ve Türkiye’yi iktisat ve siyasette nasıl bir atmosfer içerisinde görüyorsunuz?

Çok farklı faktörün eş vakitli olarak hem ülkemizi hem bölgeyi hem de bütün dünyayı etkilediği bir periyottan geçiyoruz. Bölgesel güç gayretlerinin kesişim noktasında Türkiye var. Ukrayna- Rusya krizinde bir çatışma olması halinde en çok etkilenecek ülke Türkiye’dir. Ortadoğu’da vekalet savaşlarının en büyük ziyan verdiği ülke Türkiye’dir, DEAŞ’ından PKK’sına kadar terör örgütlerinin birinci derece ziyan verdiği ülkelerden biri Türkiye’dir. Kafk aslar’da, Balkanlar’da birebir biçimde ön Asya’da tansiyonlar ve çatışmalar Türkiye’yi çok önemli formda etkiliyor. Kazakistan’daki son gelişmeler bir biçimde dizginlenmiş görünüyor, bizim son periyotta bağlantılarımızın çok uygun olduğu Orta Asya cumhuriyetlerinde ortaya çıkacak bir istikrarsızlaştırma, Orta Asya’nın Ortadoğulaştırılması maalesef ağır bir biçimde bu ülkelere ziyan verecektir. Birebir biçimde Doğu Akdeniz bir öbür tansiyon alanı. Ben, Türkiye’nin bu güçlü coğrafyada hakkını hukukunu koruyacak siyasetleri izlemekte olduğunu ve bunu izlemeye de mecbur olduğu kanaatindeyim.

■ Yeni dünya nizamının birinci işaretini alacağımız yer Ukrayna sıkıntısı olacak üzere görünüyor. Bu mevzudaki görüşleriniz nedir?

Aslında Ukrayna sıkıntısı de Güney Kafk aslar sıkıntısı de Kazakistan’daki gelişmeler de Doğu Akdeniz’deki gelişmeler de hepsi yeni global denklemin, bir istikrar arayışının sonucu. Büyük bir denklem var, bu denklem içinde artık çok sayıda değişken var, ve ne yazık ki bir istikrara oturmamıştır, uzunca bir mühlet de istikrara oturacak üzere görünmüyor. Suriye, Irak’ın bölünmesi, Yemen çatışması ya da Libya’daki tansiyonlar üzere.

Ukrayna krizi, Kırım’ın ilhakı ile başlayan bir süreçtir. Rusya tekrar değerli bir aktör olarak dünya siyasetine girdiğini ve Kırım’ı ilhak süreci ile birlikte dünyaya göstermiştir. O vakit Avrupa kıtasından rastgele bir ortak hal gelmemiş, NATO da şu anda gösterdiği hali gösterememiştir. O denli olunca Ruslar ulusal menfaatleri açısından ileri bir adım daha attılar ve kriz tırmanıyor. Lakin bu sefer NATO biraz daha safl arı sıklaştırmış üzere görünüyor. Sonunda bir uzlaşma sağlanacağına inanıyorum. Bu uzlaşmayı sağlayacak en kıymetli aktör olarak Türkiye, siyasi önder olarak Sayın Cumhurbaşkanımız görünüyor.

■ Dünya iktisadında de COVID-19’un hızlandırdığı bir dönüşüm var. Fed’in sıkılaştırma kararından sonra ABD’nin tekrar Fed aracılığı ile bir tesir alanı yaratmaya çalıştığı biçiminde bir algı var. Siz dünya iktisadını nasıl görüyorsunuz?

Fed’in çok yüksek bir faiz artışına gitmeyeceği, tahminen 25 baz puan bir yükselme olacağı biçiminde iddialar, raporlar ortaya çıkıyor. Fed’in alacağı sıkılaştırma kararının elbet tesirleri kıymetli olacak lakin daha değerlisi dünya iktisadında çok kıymetli değişiklikler oluyor. Bir kez yüksek teknolojilerin kıymetli olduğu, dünya iktisadını kökten etkilediği gelişmeler yaşanıyor. Bizim üzere gelişmekte olan ülkelerde yüksek teknolojilerin bu kadar süratli gelişmesi birebir vakitte bir nimettir. Türkiye yüksek teknolojilerin süratli gelişmesini kullanabilecek bir patikaya girmiştir. Savunma sanayindeki gelişmeler göz kamaştırıcı, savunma sanayindeki gelişme yan bölümleri de harikulâde iten onlara da ivme kazandıran bir potansiyele sahip. Örneğin, savunma sanayindeki gelişmeler bizim arabamızın bataryasını üretebilecek duruma gelmemizi sağlamıştır. 225 milyar dolar ihracat yapıyoruz. Anadolu’da yeni organize sanayi bölgeleri gereksiniminden bahsediliyor. Bunlar çok bedelli, yüksek teknolojinin verdiği imkanları kullanırken, Türkiye’nin üretim kabiliyetini artırırken, tıpkı vakitte dikkat edeceğimiz konulardan biri de bu zenginliğin adil ve hakkaniyetli bölüşümünü sağlayacak önlemleri de almak zorundayız. Bu Türkiye için büyük fırsat ve nimettir. Bu kadar çok gücün çaba ettiği bir alanda bölgesel bir aktör olarak jeopolitik değeri çok yüksek bir ülke olarak, Türkiye’nin eline altın pahasında fırsatlar geçmiştir. Ümit ederim ki, bu fırsatları en âlâ biçimde kullanırız ve kendi ulusal menfaatlerimiz çerçevesinde Türkiye iktisadının çok güçlü bir çıkış yapmasını temin ederiz.

2020’DE ÇİN İLE TÜRKİYE BÜYÜDÜ

■ Bütün dünyada emtia fiyatlarında bir artış oldu. İhracatta rekorlar kırdık lakin bundan sonrası için kapasitelerin hududuna geldik. Yeni kapasiteler gerekiyor lakin bir yandan da çok yüksek bir enflasyon var, güç krizi var, bu meseleler içerisinde bunu nasıl yapabileceğiz, nasıl yönetebileceğiz?

2020 yılı bütün dünya için bir yıkım yılı oldu. Çin ve Türkiye dışında hiçbir ülke olumlu büyüme ile 2020 yılını kapatamadı. Büyüme sayısı tek başına bütün iktisadın güllük gülistanlık olduğunu tabir etmez, bunu biliyoruz lakin birilerinin dediği üzere de ‘büyüme sayıları önemsizdir’ diyemeyiz. Büyüme tıpkı vakitte Türkiye’nin ihracat yaptığının, üretim yaptığının çarklarının döndüğünün, tezgahın çalıştığının da göstergesidir. 2021 yılında da dünyanın en çok büyüyen ülkelerinden biri olarak bu süreci geçirdik. 225 milyar dolarlık ihracat, çok yüksek kapasite kullanım oranları, 24 milyon düzeyine ulaşmış bir istihdam ile pandemi öncesindeki istihdam düzeyini yakalamış bir iktisat. Bu gelişmeler olurken bir taraftan da hiç görmediğimiz halde global piyasalar alt üst oldu. Endüstriyel metallerde dolar bazında altı yedi kat, pahalı metallerde iki üç kat artış oldu. Güç maliyetleri çok arttı, lojistikte konteynır fiyatlarının yükselmesi üzere bir kadro global gelişmeler oldu.

NEOLİBERAL SİYASETLER YOKSULLUĞU ARTIRDI

■ Şimdiki bir tartışma var. Yalnızca Türkiye’de değil dünyada da ortodoks siyasetlerin terkedilmesi heterodoks siyasetlere yönelinmesi halinde. Siz bu hususta ne düşünüyorsunuz?

Bu neoliberal tezler çerçevesinde ortaya yüksek faiz ve düşük kur dediğimiz yani TL’nin kıymetli olduğu, yüksek faiz olduğu bir devir çıktı. Neoliberal tezlerin diğer bir sorunu orta direk daraldı, daha fazla yoksulluk oldu. Neoliberal tezleri en katı formda uygulayan ülkelerden biri İngiltere, onlar bile biraz toplumsal siyaset uygulanması gerektiğini söylediler. Türkiye’de bu politikayı başlatan isim Kemal Derviş’tir. Kemal Derviş Türkiye’den ayrıldıktan sonra ‘bu programın toplumsal siyaset tarafı eksik” dedi. Türkiye’nin üretmek dışında diğer yolu yoktur, bu istikamette yürüyoruz. Türkiye bütün bunları yaparken de global gelişmelerin tamamına açık, özgür pazar iktisadının şartlarına uygun hareket edecektir. Bir orta saçma sapan ‘ekonomik OHAL’ falan dediler. Asla, Türkiye hangi güç koşuldan geçerse geçsin, bunun gündeme dahi gelmesi mümkün değildir. Kendi siyaset tercihleri içinde ancak özgür pazar kurallarında yoluna devam edecektir.

“Milletin gönlünden düşmemeyi başaracağız”

■ Cumhurbaşkanı Kabine toplantısı sonrası yaptığı açıklamada, kabine değişikliğinin devam edeceği iletisini verdi. Seçime gerçek giderken kabinede siyasi tecrübesi olan isimlere yük verileceği beklentisi var, bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Burada kimlerin hangi konumda olduğundan fazla bir seçim sürecine giriyoruz ve çok güçlü bir çalışma yürütmemiz lazım. Bakanlarımız, parti teşkilatımız, Meclis Kümemiz, vilayet ve ilçelerdeki AK Parti gönülleri ile daima birlikte çalışmak zorundayız. 2023 seçimleri çok kıymetli, hayati bir seçim olduğunu biliyoruz. Nihayetinde milletin gönlüne girdiğimiz için bu kadar seçim kazandık. Önümüzdeki devirde de gönlüne girmeyi başardığımız milletin gönlünden düşmemeyi başaracağız.

■ Ekonomik şartlar bunu biraz zorluyor mu?

En sıkıntı devirlerde biz vatandaşın içinde olduk, gittiğimiz konuştuğumuz beşerler kızıyor söyleniyor ancak sonuçta oburu çözer demiyor, yeniden ‘AK Parti çözer, yeniden Tayyip Erdoğan çözecek’ diyor, bu çok değerli. Vatandaşımız natürel ki işin sahibidir, demokrasinin sahibidir. Tenkitlerini dinleyeceğiz, gönüllerden düşmeyeceğiz.

“Aslolan üretmek ve satmaktır”

■ Uzak coğrafyalardan tedarik kıymetli hale gelirken Türkiye avantaj yakaladı, bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Türkiye birçok alanda, global ölçekte rekabet edebilecek noktaya geldi. Bence aslolan bu üretim kapasitemizi artırmaktır. Global ölçekte rekabet etmek için ülkelerin kişi başına düşen ulusal gelirine bakmazlar, global ölçekte neyi sattığın değerlidir. Bizim için aslolan üretmek ve bunu dünya piyasalarına satmak.

■ Türkiye’de şirketlerin varlıklarının dolar bazında kıymetlerinin ucuzladığı, bilhassa Körfez Ülkeleri’nin yaptıkları ‘Bizim için çok cazip’ açıklamaları var.

Nihayetinde fabrika burada, bugün paramızdaki paha değişimi nedeniyle dolar bazında ucuzlamış görünebilir ancak nihayetinde üretim hakları da burada, istihdam ve mühendislik bilgisi burada, bu fabrikalar yeni paydaşlıklar alıyorsa bu da kendilerinin bileceği iş.

Bu fabrikalar yarın değişik bir hale gelecek. Kâfi ki ürettikleri eserlerin global ölçekte rekabet edilebilir olmasını sağlayalım.

Kimi unsurlarda KDV’nin düşürülmesi çalışmaları var

■ Şu anda vatandaşın gündemi elektrik ve doğalgaz faturaları. Vatandaşı rahatlamaya dönük önümüzdeki devirde yeni adımlar olacak mı, nasıl bir yol haritası belirlendi?

Birinci planda yüksek enflasyon ortaya çıkınca minimum fiyat ve memur ve emeklilerin fiyatlarında iyileştirmeler yapıldı, Temmuz ayında tekrar gözden geçirilecek. Bir taraftan da doğalgaz fiyatlarının 4’te üçünü, elektrik faturalarının yarısını devlet ödedi. Bunun hazineye getirdiği harika bir yük var, bu artırım maalesef 1 Ocak itibariyle vatandaşımıza yansıdı, ağır bir fatura oldu, bunun farkındayız ancak zarurî, kaçınılmaz bir durumdu. İnşallah bir kaç ay içinde enflasyon geriye yanlışsız gidecek vatandaşın alım gücü daha düzgün bir noktaya gelecek. Birtakım mallarda KDV’nin düşürülmesi konusunda çalışma var. Her şeyin farkındayız, nerede ne eksik var biliyoruz, önümüzde bir seçim var. Siyaseti bilen deneyimli bir takımız. Güya iktisattaki bu gelişmeleri, muhalefet görüyor da biz görmüyoruz algısı çok haksız bir algıdır. Vatandaşımızın siyasi değerlendirmeleri içinde ekonomiyi çok öncelediğini biliyoruz doğal olarak, haklı olarak böyledir biz daha çok oy versinler diye değil vatandaşın muhtaçlığı olan muhakkak bir hayat düzeyini tutturabilmesi ya da onun altına düşmemesi için ne lazımsa, eldeki imkan neyse bunları kullanarak devam ediyoruz.

“Yaz aylarının başında besin fiyatları geriye gidecek”

Türkiye’de, 20 Aralık’a kadar olan 10-15 günlük mühlet içerisinde büyük bir türbülans yaşandı. 15 günlük süreci gün gün hatırlıyorum, ne güç bir süreçti. Yani ne olacağı aşikâr değildi, hiç kimse fiyat veremiyor, kimse bir şey satmak istemiyordu. 20 Aralık’ta, Sayın Cumhurbaşkanımızın ilan ettiği programla birlikte bu dizginlenmiş oldu. Burada birinci olarak yapılması gereken itimadın ve istikrarın yine temin edilmesiydi. Bunun Türkiye ekonomisindeki pratik ismi doların stabil hale getirilmesidir. Şu anda o denli bir seyir içindeyiz. Bu istikrarın sağlanmış olması ve bunun bir süre daha bu türlü devam etmesi yatırımcı bakımından da, tüketici bakımından da çok pahalıdır. Türkiye inanılmaz bir enflasyon baskısı ile karşı karşıya kaldı. Orta vadede döviz fiyatlarının istikrar kazanması ile birlikte Türkiye üretim gücünü kaybetmemiş olacak. Birinci 3 ay bu türlü geçecek, çok aksi bir gelişme olmazsa bunun enflasyona müspet tesirini Nisan başı ile yani birinci çeyrekten sonra görmüş olacağız. Bu bizim yakın vakitte göreceğimiz değerli bir gelişme olacak. Global ölçekte besin fiyatlarında kimi telaşlar olsa da yaz aylarının başında, besin fiyatlarında kıymetli bir geriye gidiş olacak, bunun da yüksek enflasyonu düzeltici bir tesiri olacak. Yeniden birebir formda turizm gelirlerimizin artması bizim yaz sonu itibariyle enflasyonda daha makul bir düzeye geleceğimizi gösteriyor. İhracat seferberliğimizi sürdüreceğiz. Bunlar 2022 yılında da makul bir cari istikrarın oluşmasını sağlar.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu