Türkiye, e-ticarette 23’üncü sırada

Selenay YAĞCI / İSTANBUL

TÜSİAD, Deloitte iş birliği ile kapsamlı e-ticaret raporu hazırladı. Dijital Türkiye Yuvarlak Masası bünyesindeki E-ticaret Çalışma Kümesi faaliyetleri çerçevesinde hazırlanan rapora nazaran Türkiye’de 2016-2020 yılları ortasında gerçekleşen e-ticaret harcamaları enflasyon tesirinden arındırıldığında, yaklaşık 3,2 kat artış gösterdi. Kişi başına düşen e-ticaret harcamasının kişi başına düşen GSYH’ye oranı incelendiğinde, Türkiye 94 ülke içinde 23’üncü sıraya yerleşti.

Dijitalleşme sürecinde e-ticaretin olmazsa olmaz olduğunu belirten TÜSİAD İdare Konseyi Üyesi ve Dijital Türkiye Yuvarlak Masası Lideri Serkan Sevim, 2020 yılı hudut ötesi e-ticaret hacminin 1,5 trilyon dolara ulaştığını ve bu düzeyin 2026’ya kadar 4,82 trilyon dolara çıkmasının öngörüldüğünü söyledi.

2,9 milyar dolarlık e-ticaret yatırımı

Dijital iktisadın değerli bir boyutunu e-ticaretin oluşturduğunu hatırlatan TÜSİAD Lideri Simone Kaslowski şunları anlattı: “Yüzde 70’i geçen kişisel internet penetrasyonu, taşınabilir geniş bant aboneliklerindeki artış ve coğrafik pozisyonun getirdiği bölgesellik avantajımız e-ticarette ulusal ve milletlerarası manada önümüzü açan muhakkak başlı ögeleri oluşturuyor. Bu çerçevede, e-ticaret ile ilgili atacağımız adımlarda maksadımız, marka ve eserlerimizin dünya çapında bilinirliğini, pazar hissesini ve e-ihracatını artırmak olmalı.”

Raporun tanıtan Deloitte Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Başkanı Hakan Göl, 2019’da hazırlanan bir evvelki raporda e-ticaretin barındırdığı fırsatlara dikkat çektiklerini; artık ise e-ticaret ve KOBİ’ler perspektifinde bir rapor hazırladıklarını; bunun da e-ticaretin süratle yükseldiği manasına geldiğini söyledi. Rapora nazaran, 2021 yılında gerçekleşen 390 adet yatırım ve satın almanın 17’si e-ticaret alanında. Bu 17 sürecin hacmi 2,886 milyon dolar kıymetinde gerçekleşirken, süreç sayısı bakımından ise e-ticaret birinci 10’da yer aldı.

Türkiye’de akıllı telefon kullanıcı sayısı 5 yılda yüzde 57 arttı

E-ticareti etkileyen faktörlerin başında internet kullanım oranı geliyor. Her geçen gün artan internet kullanımı, gelişmiş ülkelerde yüzde 90 civarında, Türkiye’de ise yüzde 78’lerde. Türkiye’de geçen 5 yılda hanehalkı içinde akıllı telefon sahiplik oranı yüzde 57 arttı, tabletlerdeki artış da 2 katın üzerine çıktı. Toplumsal medya kullanımının artmış olması da e-ticareti etkiliyor. 2020 yılında globalde toplumsal medya kullanıcısı 3.6 milyar iken bu sayının 2025 yılına kadar 4.4 milyara ulaşacağı düşünülüyor. Türkiye’de toplumsal medya kullanıcı penetrasyonunun ise 2022’de yüzde 78’e çıkacağı varsayım ediliyor. 2020 yılında dünya genelinde yapılan e-ticaret ödemelerinin yüzde 44,5’i dijital cüzdan/mobil cüzdan ile yapıldı. 2024 yılına gelindiğinde bu ödemelerin yüzde 51,7’ye ulaşacağı düşünülüyor. 2016 yılında 1,7 milyar dolar olan influencer marketing (etkileyici pazarlaması) pazar büyüklüğü 2020 yılında 9,7 milyar dolara ulaştı, 2021 yılında ise 13,8 milyar dolara ulaştığı varsayım ediliyor. Türkiye pazarında da 25-34 yaş kümesinin bu alanda potansiyelinin yüksek olduğunun altı çiziliyor.

E-ihracata 4 tahlil önerisi

Çin, hudut ötesi e-ticaret süreçlerinde 2020 yılında 261 milyar dolar ile birinci olurken, akabinde sırasıyla ABD, İngiltere ve Almanya geliyor. AB’de hudut ötesi e-ticaret süreçleri 2020’de 146 milyar Euro ile e-ticaret hacminin yüzde 25,5’ini oluşturdu. Ticaret Bakanlığı’nın datalarına nazaran, 2020 yılının son yarısında Türkiye’nin e-ihracatı 1,42 milyar dolar düzeyindeydi. Türkiye mikro ihracatında en çok satış yapılan eser kategorileri ise hazır giysi, mesken eşyaları, süsler, aydınlatma aygıtları ve otomotiv ürünleri… Hudut ötesi ticarette ise Türkiye en çok Almanya, ABD ve İngiltere ile ticaret yaptı. 2022 yılı içinde pazara girişte destekleyici tahlillerin artması bekleniyor. Dünya çapında e-ihracat içinde ortaya çıkan sıkıntılar Türkiye’de de görülüyor.

Raporda 4 ana başlıkta tahlil teklifleri bulunuyor:
1. E-ihracat stratejisi, gümrük süreçleri ve mevzuat, bildirim iyileştirmeleri,
2. Lojistik ve taşıma bahislerinde atılabilecek adımlar,
3. Markalaşma üzerine çalışmalar ve dijital pazarlamanın kıymeti,
4. Tertip yapısı ve müşteri tecrübesine odaklanma

Çin, e-ticaret pazarında en güçlü aktör

Global iktisat trendlerine baktığımızda 2020 yılı prestijiyle Çin 29 trilyon dolarlık e-ticaret satışı ile pazarın en güçlü oyuncusu. 794,5 milyar dolar ile ABD ikinci sırada yer alıyor. Pazardaki öbür güçlü ülkeler ise İngiltere, Japonya, Güney Kore ve Almanya olarak açıklanıyor. Küresel e-ticaret harcamalarında en büyük hisse 665,6 milyar dolar ile moda ve hoşluk kategorisine ilişkin. Besin ve şahsî bakım, elektronik, oyuncak ve hobi, dijital müzik ve görüntü oyun üzere birçok kategoride de müspet yansımalar mevcut. 2025 yılında Çin e-ticaret hacminin, toplam perakende hacminin yüzde 56,8’ine denk geleceği öngörülüyor.