Yeşil geçişe hammadde fiyatı baskısı
CEM COŞKUN/BERLİN
Ufukta görünen elektrikli otomobillerin, güneş panellerinin ve rüzgar türbinlerinin üretiminde kullanılan emtia fiyatlarındaki yüksek artış, yeşil güce geçişi zorlayacak.
Ufukta, kobalt, bakır, lityum ve nikel üzere değerli hammaddeler için yüksek fiyat artışları görüldü. Alman Ekonomik Araştırma Enstitüsü’nün yayınladığı çalışmaya nazaran, bu hammaddelere olan talep önümüzdeki yıllarda süratle artacak. Fiyatların, 2030’a yaklaşıldığında tepe yaparak yıllarca o düzeylerde kalması bekleniyor. Tabi bu, yeşil güce geçişi zorlaştıracak manilerden biri haline gelebilir. Zira bu hammaddeler elektrikli otomobillerin, güneş panellerinin ve rüzgar türbinlerinin üretiminin şu anda olmazsa olmazlar. Rüzgar ve güneş gücü santralleri inşa etmek için büyük ölçülerde bakıra; elektrikli otomobil aküleri için ise kobalt, lityum ve nikele gereksinim kelam konusu. Memleketler arası Güç Ajansı’na (IEA) nazaran, önümüzdeki 20 yılda bakır tüketiminin iki, nikel tüketiminin üç, kobalt tüketiminin de altı katına çıkması bekleniyor.
Lityumda talep 20 kat artacak
En fazla talep artışının ise lityumda yaşanması bekleniyor. 2040 yılında lityuma olan talebin bugünkünden tam 20 kat fazla olacağı öngörülüyor. Bu düzeyde bir talebe arzın ayak uydurması ise güç görünüyor. Çünkü, kelam konusu metallerin çıkarılması için büyük yatırımlara gereksinim duyulmakta. Alman Ekonomik Araştırma Enstitüsü’nün açıkladığı senaryoya nazaran, 2030’da 2020’ye kıyasla bakır fiyatları yüzde 70, lityum fiyatları ise yüzde 180 daha yüksek olabilir.
Deva, yeni teknolojiler
Lakin araştırmacılar, öngörülemeyen teknolojik ilerlemelerin potansiyel fiyat artışlarını ve güç geçişi maliyetlerini düşürebileceğine de dikkat çekiyor. Şu anda elektrikli araba üretiminde gözlemlendiği üzere, alternatif gereçler yenilenebilir güç üretimi ve depolanmasında kullanılabiliyor. Örneğin Tesla, bir müddettir kimi modellerinde kobalt gerektirmeyen lityum demir fosfat (LFP) piller kullanıyor. Çinli CATL şirketi ise lityum, kobalt yahut bakır gerektirmeyen sodyum iyon pil teknolojisine güveniyor ve Almanya Erfurt’ta yaklaşık 2 milyar euro yatırımla bir pil fabrikası inşa ediyor.
Politik kararlar net olmalı
Tabi teknolojik gelişmelerin yanında politik kararlar da değer taşıyor. Araştırmacılar güç geçişinde alınan kararların net olmasının kıymetini vurgularken, üreticilere planlama güvenliği sağlayan global çapta koordine edilmiş bir iklim siyasetine muhtaçlık duyulduğunun da altını çiziyor.
