Seçimde ‘Kripto Erdoğancılar’ın’ rolü
Ferhat Meşhur’un yazısı şöyle;
Türkiye Cumhuriyeti’nin 100 yıllık mazisinde bugüne dek 6’sı tek partili rejim periyodunda, biri (1946) açık oy, saklı sayım(!) tarzıyla ve 1950’den itibaren de hepsi ‘demokratik’ diyebileceğimiz tam 19 seçim yaşandı. Yani toplamda 26 genel seçimlik bir liste çıkıyor. Kronolojik sırayla gidelim: 1923, 1927, 1935, 1939, 1943’te sadece ve sırf Cumhuriyet Halk Partisi’nin girdiği 6 genel seçim yapıldı, doğal olarak hepsini de CHP kazandı!
Derken 21 Temmuz 1946 yılında 8. devir milletvekillerini belirlemek için bir daha seçim yapıldı. Bu seçimin farkı, Cumhuriyet tarihinde birinci kere tek dereceli seçim sistemine geçilmiş olmasıydı. Bunun ‘selefi’ olan sistemde ise seçmenler direkt milletin temsilcilerini yahut vekillerini seçmiyor, onları seçecek olanları seçiyordu. Yani seçmenler, ikinci seçmen ismi verilen bir kümesi seçiyor, onlar da temsilcileri seçiyordu. Tam bir garabet!
Neyse… Nihayetinde 1946’da bir yasa değişikliği ile Türkiye bu garabet seçim sisteminden kurtuldu, ancak bu sefer de CHP bürokrasisinin telkinleriyle riske girmemek için bütünüyle anti-demokratik olan ‘açık oy, kapalı tasnif’ formülüyle yapıldı seçim. Bu da başka bir garabetti. Seçmen gelecek, reyini göstere göstere verecek ve sonra sayım da zımnî yapılacak! Hâlbuki aklın yolunun bir biçimde gösterdiği üzere demokratik olan bunun tam aksidir; yani ‘gizli oy, açık tasnif’…
Boşuna değildir, bu seçimleri CHP’nin ve o periyottaki genel lideri İsmet İnönü’nün kazanması. Celal Bayar’ın liderliğini yaptığı Demokrat Parti ikinci, soyadının hakkını verecek kadar demiryolu yapan ve Türkiye’nin birinci uçak fabrikasını kuran Nuri Demirağ liderliğindeki Ulusal Kalkınma Partisi (MKP) de üçüncü olacaktı. Açık oy, bâtın tasnifle, diğer ne beklenebilirdi ki esasen.
Türkiye’nin tek dereceli ve zımnî oy, açık tasnifli birinci seçimleri 1950 yılında yapılabildi. Bu seçimi, açık orta farkla, sonradan koltuğunu Adnan Menderes’e devredecek olan Celal Bayar liderliğindeki Demokrat Parti aldı. Seçimlerde oyların yaklaşık yüzde 55’ini alan Demokrat Parti, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 416 milletvekilliği kazandı. Bu, parlamentodaki toplam sandalye sayısının yüzde 85’ine tekabül ediyordu. 1950 seçimlerinde DP’nin iktidara gelmesiyle başlayan bu süreç de 10. yılda 27 Mayıs 1960 darbesiyle sonlanacaktı.
‘MAHALLE BASKISI’ MUHALİF CEPHEDE ÇOĞALIYOR
İmdi… Şöyle biraz daha yakın tarihlere gerçek gelelim. Misal 6 Kasım 1983 tarihine… Dün üzere hatırlıyorum; merhum babamın Adana Kalekapısı’ndaki çay ocağında çırak olarak çalışmaya başladığım tarihten bir gün evvel… Seçimden sonraki pazartesi birinci sefer önlüğümü giymiş ve çay dağıtmıştım. Sekiz yaşındaydım.
Bu seçim değil, lakin Özal’ın 1983’ten sonra kazandığı ikinci seçim olan 1987 seçimlerinde merhum babam ve merhum dayımın yaptığı konuşma dün üzere hafızamda.
Sabah oy vermeden dayım bizim konuta uğramıştı. Babam ona “Reyini yine Özal’a mı vereceksin?” diye sordu. Dayım, “Daha karar vermedim” dedi. Sonra sandığa gitti, reyini verdi, geldi. Babam, “Gene Özal’a verdin değil mi?” diye sordu. “Evet, enişte” dedi dayım.
12 yaşındayken duyduğum bu karşılık, bana çok da şaşırtan gelmemişti. Yıllar sonra merhum dayımın siyasal fikirlerini açıkça söylemeyen bir ‘kripto Özalcı’ olduğunu gözlemledim. Özal’a oy vereceğini söylemezdi, fakat sandığa gittikten sonra Özal’a verirdi.
O periyotta asker telaşı başta olmak üzere değişik saiklerle Özal’a oy verdiği halde, bunu lümpen lafıyla ‘girdiği toplumda’ bunu göstermeyen dayım üzere yüzbinlerce, hatta milyonlarca seçmen vardı. Bugün elbette pek çok şey farklı, fakat vakit içinde, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın iktidarı uzadıkça, her ortamda fikrini açıkça söyleyen seçmenlerin yanı sıra, söylemeyen seçmenlerin sayısı da hatırı sayılır bir oranda arttı.
Hafta başı Adana ve Mersin’de yaptığım görüşmeler, 1987’de babamla dayımın yaptığı konuşmayı anımsattı bana. Yüzyılın en kıymetli seçimi öncesinde (Elbette her seçim öyledir lakin bu seçim gerçekten tarihimizin en değerli, en kritik seçimi) Âlâ Parti Genel Lideri Meral Akşener’in 6’lı masadan ayrılıp geri dönmesiyle başlayan türbülanslar, Erdoğan’a bu sefer uzaklıklı olan kararsız seçmeni bile çelmeye yetmiş.
Şu cümleyi sıklıkla işittim gittiğim yerlerde: “Altılı Masa, kendi eliyle, yaptığı yanılgılarla seçimleri Erdoğan’a verecek hale geldi. Bu kere oyumu Erdoğan’a atmayacaktım. Lakin öteki taraf hiç inanç vermiyor. Bu seçimde de oyum Erdoğan’a.”
Rahmetli Şerif Mardin’in muhafazakâr topluluğa atfettiği, bir modül da haklılık hissesi bulunan ‘Mahalle Baskısı’nın âlâsının artık muhalif cephede olduğunu gözlemliyoruz. Erdoğan’ın yaptığı yeterli, hakikat, hoş işlerin lisana getirilmesine, hakkının teslim edilmesine daima itiraz eden kısımlar var. “Yine de Erdoğan” diyenler bakıyorlar ki, bu entelektüel yahut siyasi baskı ile uzlaşılmaz, o halde tartışmam, sandığa gittiğimde bildiğimi okurum ana fikri toplumun hatırı sayılır bir kesitinde yaygınlaşmış durumda. Öteden beri kararsız, daha doğrusu bir fikri olan, ancak şimdi kesin kararını vermemiş ya da bu kararını belirli etmeyen en az yüzde 10’luk seçmen diliminin 14 Mayıs 2023 seçimlerinin mukadderatını belirleyeceğini düşünüyorum. Ve bu seçmen kitlesi içinde hatırı sayılır oranda ‘kripto Erdoğancının’ olduğunu da gözlemledim.
SEÇMEN PRAGMATİZMİ’NİN ŞİFRELERİ
Seçimin mukadderatını belirleyecek olan kısmın, bu sessiz kesim olduğu kanaatindeyim. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçime, yazının yazıldığı bugün prestijiyle 44 gün kala bu seçmen kitlesinin mümkün takviyesinden dolayı özgüvenle girdiği de öne sürülebilir. Altılı Masa, PKK’nın siyasi bacağı olan HDP ile birleşmiş; önemli bir anti-Erdoğancılık rüzgârı, en azından makul mahfillerde estiriliyor; lakin yeniden de Erdoğan, seçmenin, milletin ferasetine güvenerek daha sarsıntının yaraları sarılmadan seçim isteyenlere “Hodri Meydan” dedi. “Niye bu kadar rahat, bir bildiği var” cümlesini de sık işittim.
Elbette sandıktan neyin çıkacağını tam olarak hiç kimse bilemez. Lakin Erdoğan, 14 Mayıs’ta tekrar bir balkon konuşması yapacaksa, özellikle karşı mahallede “Adam yine mi kazandı, neden kazandı, nasıl kazandı?” minvalinde soruların sıklıkla sorulacağı kanaatindeyim. Bu soruları soracak olanların, gerçek karşılıkları bulmak için ‘Kripto Erdoğancılar’ı yakından izlemelerini öneririm.
Onca gazeteci falanca partiden, feşmekan bölgeden aday adayı bile olurken benim de oyumun rengini açıklamamda herhalde bir beis yok. Oyumun rengi turuncu. Turuncu, 15 Temmuz şehidi merhum Erol Olçok’un AK Parti’nin birinci seçiminden bu yana bilhassa kullandığı bir renkti. Canlılık, cüret, optimistlik, girişkenlik, toplumsallık ve irtibata açıklığı tabir ettiği için…
Turuncu’yu, birinci çocukluğum narenciye bahçelerinde geçtiği için de öteden beri severim. Lakin ne çocukluğun bir daha asla gelmeyecek Altın Çağı’na, ne de eski Türkiye’ye, 20. Yüzyıl’a hasretle nostaljik, hissi tercihler yapacak yaşı çoktan geçtim.
Herhangi bir ideoloji, hayatımın hiçbir evresinde hayatla ilgili tercihlerimi de etkilememiştir. Bunun tersine insanın; yalnızca siyasal seçimlerinde değil, toplumsal tercihlerinde de iş, aksiyon, fayda, ‘pragma’ araması gerektiğine inanan biriyim. Erdoğancılar ve kripto Erdoğancılardan başlayarak seçmenlerin de bu seçimde ‘pragmatik’ davranacağını sanıyorum.
Ve tekrar, tekrar Ouroboros misali başlığa dönersek seçimin bahtını ‘kripto Erdoğancılar’ın belirleyeceğini de gönül rahatlığıyla söyleyebilirim.
patronlardunyasi.com
