İhracatçıların ziyanı rekor düzeye ulaştı
Piyasada yaşanan döviz kıtlığı, hür piyasada alış-satış makasını yüzde 6-7’ye çıkarınca, ihracat gelirini Merkez Bankası’na bozdurmak zorunda kalan ihracatçının kâr kaybı hızlandı. İş dünyası temsilcileri ihracatçı lehine makasın kapatılması gerektiğini vurguluyor.
Ekonomim’in haberine nazaran, baskılanan döviz kuru nedeniyle fiyat tutturamadığı için sipariş kaçıran ihracatçılar, artık de kur makası nedeniyle sıkıntı günler yaşıyor. Özgür piyasada döviz alış-satış farkının yüzde 6-7’lere çıkması, ihracat gelirini Merkez Bankası’na bozdurma zaruriliği olan ihracatçılarda ‘makas zararını’ artırdı. İş dünyası temsilcileri, ihracat gelirlerini düşükten bozup, ithalat ödemesini gerçekleştirmek için yüksekten döviz almak zorunda kaldıklarını, yüzde 6-7’lere çıkan alış-satış farkının artık kaldırılamaz olduğunu, bir an evvel ihracatçı lehine makas farkının indirilmesi için tahlil beklediklerini vurguluyor.
Piyasada dolara talebi soğutmak için bir müddettir baskılanan döviz kuru, ihracatçının aleyhine işlemeye başlayınca, ekonomi yönetimi, evvel ihracat gelirinin yüzde 40’ına yüzde 2 kur farkı dayanağı getirmiş, akabinde bu oranı TL reeskont kullananlarda döviz bozdurma koşulu yüzde 80 olduğu için yüzde 80’e çıkarmıştı. Alandan edindiğimiz bilgiye nazaran, şu an dövizinin tamamını bozanlara da yüzde 2 kur farkı veriliyor. Lakin makasın yüzde 6-7’ye çıktığı bir ortamda yüzde 2 kur farkı takviyesinin manasını yitirdiğini belirten dal temsilcileri, kârların alış-satış ziyanı nedeniyle erimesinin hızlandığına dikkat çekiyor.
İhracatçıya ağır darbe
İstanbul Sanayi Odası (İSO) İdare Konseyi Üyesi Vehbi Canpolat, üretimine ve ihracatına devam edebilmek için sanayicilerin Türkiye’de üretilmeyen ya da kâfi olmayan hammaddeyi ithal etmek zorunda olduğunun altını çizerken, piyasada oluşan döviz alış-satış farkı nedeniyle ihracatçının görünenden daha değerliye ithalat gerçekleştirmek zorunda kaldığını söyledi. Tıpkı vakitte Türkiye Dokuma Terbiye Sanayicileri Derneği Lideri olan Canpolat, bu alış-satış ziyanı nedeniyle ithalat ünite pahası 3 dolar olan bir malın aslında 3,18 ila 3,20 dolara mal olduğuna dikkat çekerken, bunu fiyatlara yansıtmalarının da mümkün olmadığını belirtti. Canpolat, “Geçen hafta pazartesi sabahı ihracat gelirimizi 19,40’tan bozdurup, tıpkı gün öğlenden sonra ithalatımızı gerçekleştirmek için 20,60’tan dolar almak zorunda kaldık. 400 bin dolarlık bir süreçte 480 bin TL ziyan etmişiz. Olağan koşullarda bile bu oranlarda bir kâr yok” diyerek ihracatçıların ziyanının boyutunu gözler önüne serdi.
Sektördeki en büyük oyuncu olan Çin’de ihracatçının dövizine yüzde 13 kur farkı teşviki verildiğini lisana getiren Canpolat, “Bırakın yüzde 13 teşviki, biz yalnızca ortadaki bu makasın kapatılmasını istiyoruz. Bunun bir an evvel düzeltilmesi gerekiyor. Burada şu yapılabilir. İhracat gelirinin bozdurulduğu bankadan tıpkı gün ithalat ödemesi için kullanılacaksa şayet buna başka bir kur verilebilir. Yani ihracat geliri 19,40’tan bozulduysa ithalat ödememiz için 19,50’den alabilmeliyiz. Yoksa endüstrici her gün kan kaybediyor. Fiyat tutturamadığımız için ihracatımızın düştüğü bir devirdeyiz. Bir de bu durumda yüzde 6-7 kur makası olunca tüm bunların altından kalkamayız” tabirlerini kullandı.
Kur dayanağı artırılsın
TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Kesim Meclisi Lideri Gurur Fayat, rekabetçi olmayan kurla boğuşurken ihracatçılara yüzde 2 kur farkı vererek kısmen bir nefes verildiğini, fakat bu durumda bile yüzde 3-4 kur ziyanı yazıldığını söyledi. “Kurdan iki türlü sopa yiyoruz” benzetmesini yapan Fayat, “Hem o kuru kullanarak kendi içimizde maliyet tutturamadığımız için ihracat siparişi alamıyoruz, hem de hammadde ithalatçıları mevcut kurun üzerinde bir hür piyasa kurundan dövizini alıp tedarikini yapmak zorunda kalıyor. Çok büyük bir açmaz var. Neresinden tutsanız kötü… İhracatçı dövizi alırken de satarken de ziyan ediyor. Maalesef bunlar yönetilemeyen kurun bize yarattığı sıkıntılar” diye konuştu. Fayat, bu noktada iktisat idaresinin ihracat gelirinin yüzde 80’ini bozan ihracatçılara kur farkı olarak yüzde 2 oranında verdiği takviyesi yüzde 5-6’ya çıkarması gerektiğini savundu.
Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) İdare Şurası Lider Yardımcısı Uğur Dalbeler de, makas ziyanının ihracatçı için sürdürülemez olduğuna işaret etti. Çelik dalının ihracatında önemli sıkıntılar yaşandığını anlatan Dalbeler, buna kur makası da eklendiğinde maliyetlerin daha da arttığını vurguladı. Dalbeler, “İhracatımız geçen yıla nazaran ölçü ve paha bazında yüzde 40 geriledi. Rekabet gücümüz geçen yılın ikinci yarısından sonra hammadde ve enerji fiyatları nedeniyle olumsuz etkilendi. Son 3 aydır güç fiyatları düşse de hala geçen yılın birebir periyodundan değerli. Uzakdoğu’ya pazar kaptırıyoruz. Tüm bu sıkıntıları yaşarken bir de dövize erişimde ek maliyet yükleniyoruz. Bu da işlerimize tıpkı güç, personellik, hammadde derken ek bir maliyet kalem olarak biniyor. Bu makasın acilen kapanması gerekiyor” sözlerini kullandı.
Pozitif ayrımcılık gerekli
TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, döviz alış-satışı ortasındaki fark büyüdükçe kayıpların arttığına dikkat çekerek, bu makasın regülasyonlarla kapatılabileceğine değindi. Şu an seçime sayılı günler kaldığı için bu bahiste bir atak beklenmediğini söyleyen Eroğlu, lakin seçimden sonra acilen bu sorunun çözülmesi gerektiğini kaydetti.
Türkiye’nin dövize gereksinim duyduğu bir periyotta kısıtlı kaynağın dövizi bu ülkeye getiren ihracatçılar lehine kullanılabileceğini belirten Eroğlu, “Seçim sonrasınca hemen iktisada odaklanılmasını bekliyoruz. Regülasyonla bu alış-satış makası kapatılabilir. Bu noktadan kaynak sorun olabilir. Fakat ülke olarak döviz elimizde az ise ve dövizi bu ülkeye getiren de ihracatçı ise hudutlu kaynağın bir kısmını ihracatçıya ayırıp makası sıfırlanabilir. Kaynak düşüncesi olsa bile yarın bu marj öteki süreçler için tıpkı kalsa da ihracatçı için düzeltilebilir. Zira Türkiye’nin şu an en çok gereksinim duyduğu şey ihracat. Bu nedenle hammadde ve orta malı almak zorunda kalan ihracatçıya piyasa kuralları ne olursa olsun müspet ayrımcılık yapılmalı. Akla yatkın olan kaynağın bu halde önceliklendirilmesi” diye konuştu.
patronlardunyasi.com
