İmalat PMI, 8 ayın en düşük düzeyinde
Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olarak kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ocak 2022 periyodu sonuçları açıklandı. Anket sonuçlarına nazaran, manşet PMI ocakta 50,5 olarak ölçülerek aralık ayındaki 52,1 olan düzeyin altında ve son 8 ayın en düşük düzeyinde gerçekleşti. Manşet PMI, istihdam ve tedarikçilerin teslim müddetleri alt endekslerinden gelen katkılar sayesinde ocak ayında eşik paha 50’nin üzerinde kaydedildi.
Türk imalatçıları geçen aylarda olduğu üzere yeniden genel olarak Türk lirasındaki bedel kaybından kaynaklanan güçlü enflasyonist baskılara vurgu yaptı. Enflasyon oranının aralıkta kaydedilen rekor düzeye nazaran azalmasına karşın, girdi maliyetleri keskin bir formda artmaya devam etti. Emsal halde satış fiyatları enflasyonu da bir evvelki aya nazaran ölçülü seyretmekle birlikte tarihî ortalamasının çok üzerinde gerçekleşti. Devam eden fiyat baskıları, firmaların yeni sipariş almakta zahmet çekmesine neden oldu. Böylelikle ocak ayında toplam yeni siparişler üst üste dördüncü ay yavaşlama kaydetti. Yeni ihracat siparişleri de yedi aylık büyüme sürecinin akabinde sürat kesti. Yeni siparişlerdeki azalma, firmaların üretim ve satın alma faaliyetlerinde yavaşlamaya yol açtı. Her iki gösterge son iki ayda ivme kaybı sergiledi. Kapasite baskılarının hafiflemesiyle birlikte birikmiş işler de azalmaya devam etti. İş yüklerinin hafiflemesine karşın, imalatçılar istihdam seviyelerini artırmayı sürdürdü. Kimi firmalar yeni işe alımların yatırım planları kapsamında gerçekleştiğini belirtti. Böylelikle istihdam artış eğilimi 20 aya ulaştı. Başka yandan ocaktaki artış kelam konusu periyodun en düşük oranında gerçekleşti. Ham husus temini ve lojistik sorunlarının yanı sıra fiyat artışlarından kaynaklanan zorluklar, tedarikçilerin teslimat müddetlerinin artmaya devam etmesine yol açtı. Lakin son anket dataları, aksamaların aralık ayına kıyasla çok daha hafif olduğuna işaret etti. Firmaların hem girdi hem de en son eser stokları da yılın birinci ayında azalma kaydetti.
‘Firmaların ümidi enflasyon baskısının azalmasında’
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket bilgileri hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Türk imalatçıları geçen yılın sonlarında olduğu üzere yeni yılın başlangıcında da, enflasyonist ortamda faaliyet göstermenin yol açtığı zorlukları yaşamaya devam etti. Bununla birlikte, fiyat baskılarının hafiflemeye başladığına ait kimi sinyaller dikkat çekti. Firmaların ümidi, bu gelişmenin birinci çeyreğin kalanında devam ederek yeni siparişleri desteklemesi tarafında.”
Kesimlerin tamamına yakınında üretim yavaşladı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI ocak ayı dataları, imalat sanayi altındaki birçok bölümde şiddetli faaliyet şartlarının sürdüğüne işaret etti. Takip edilen 10 kesimin dokuzunda üretim ocakta yavaşladı. Bu sayı bir evvelki ay yedi olarak gerçekleşmişti. Üretimde en besbelli düşüşün yaşandığı metalik olmayan mineral eserler kesiminde Mayıs 2020’den bu yana en sert daralma gözlendi. Ocakta üretimi artan tek bölüm olan kimyasal, plastik ve kauçuk eserlerinde güçlü ve evvelki aya nazaran ivmelenen bir üretim büyümesi yaşandı.
Yeni siparişlerde de genel olarak üretim ile benzeri bir tablo ortaya çıktı. Büyüme bölgesindeki kimyasal, plastik ve kauçuk bölümü dışında yeni siparişleri artan tek bölüm giysi ve deri eserleri oldu. Firmaların ihracat pazarlarında daha başarılı olmasına karşın, yalnızca dört kesim yurt dışından alınan yeni siparişlerde genişleme kaydetti. Fiyat baskılarının ihracat pazarlarındaki müşterileri olumsuz etkilemesine bağlı olarak, yurt dışından alınan yeni siparişlerin arttığı bölüm sayısı yediden dörde düştü. Hem girdi maliyetlerinde hem de en son eser fiyatlarında artış oranlarının genel olarak azalmasına karşın enflasyonist baskılar yılın başında yüksek kalmaya devam etti. Girdi maliyetlerinde en keskin artışlar kara ve deniz taşıtları kesiminde gerçekleşirken, en son eser fiyatlarındaki en süratli artış ise metalik olmayan mineral eserler bölümünde kaydedildi. Maliyet yüklerindeki en düşük oranlı artış kimyasal, plastik ve kauçuk bölümünde ölçülürken en düşük sonuncu eser fiyatları enflasyonu ise dokuma dalında gerçekleşti.
Ocak ayında enflasyonist baskıların hafiflediğine ait sinyallerin yanı sıra tedarik zincirlerindeki aksamaların yoğunluğu da bir ölçü azaldı. Takip edilen 10 daldan dokuzunda tedarik zinciri kasvetleri evvelki aya nazaran hafifledi. Bunun istisnası, teslimat müddetlerinin aralık ayı ile birebir oranda arttığı kara ve deniz taşıtları oldu. En uzun tedarik gecikmeleri ise elektrikli ve elektronik eserler kesiminde yaşandı. Firmaların yaygın olarak karşılaştığı zorluklara karşın, bölümlerin çoğunluğunda istihdam seviyesinin güzelleşmeye devam ettiği gözlendi. Ocak ayında 10 kesimin yedisinde istihdam artışı kaydedilirken en güçlü artış makine ve metal eserleri dalında ölçüldü. İstihdamda azalma görülen üç kesim ise dokuma eserleri, giysi ve deri eserleri ve metalik olmayan mineral eserler oldu.
