GCM Yatırım: Petrolde Bankacılık Çalkantısı ve Irak Sorunu

Fed’e nazaran SVB’nin batışı idare kaynaklı

Fed’in Mart ayı beyanatında 25 baz puan faiz artırımı gerçekleştirirken, yılın devamında ait faiz artırım ihtimalini ucu açık bıraktı. Enflasyonla çabayı vurgulayan Fed, yılsonu faiz beklentisi de değiştirmeyerek 5,1%’de tuttu. Ayrıyeten Fed Lideri Powell, bankacılık meselesine karşın bu yıl faiz indirimi beklemediklerini belirtti.

Piyasa beklentisi ise bankacılık krizine odaklanarak, Mayıs toplantısında faiz artırımı gerçekleşmeyeceği, yılın ikinci yarısından itibaren de faiz indirimlerinin başlayabileceği istikametindeydi. Hasebiyle ya Fed, ya piyasa beklentilerinin birbirine yakınsaması için bankacılık gündeminin gidişatını ve bilgi akışını izlemeye başlamıştık.

Burada dikkat çeken kısım ise Fed’in SVB’nin iflasıyla başlayan sürece çok fazla eğilmemiş olmasıydı. Fakat Fed’in finansal kurumlardan sorumlu idare şurası üyesi Michael Barr, SVB’nin iflasının Banka’nın riskleri güzel yönetememesinden kaynaklandığını belirtti. Mevzunun izole olduğunun savunulması piyasaları bir ölçü rahatlatarak faiz beklentilerinde dümene tekrar enflasyonu getirmeye başladı.

Ancak önümüzdeki süreçte bankacılık gündeminin ön sıralarda yer almaya devam edeceği unutulmamalı. Bunun yanında enflasyon ve büyümeye ait bilgi akışı da izlenecek. Piyasa beklentisi Barr’ın açıklamalarının akabinde Mayıs ayında da 25 baz puanlık faiz artırımı ihtimaline tartı kazandırdı. Faiz artırımı ve değişiklik yapılmaması senaryoları hayli yakın ihtimallere sahip.

Faiz beklentilerinin güç fiyatı üzerindeki tesiri daha çok talep kanadıyla alakalı olsa da, orta vadede arz taraflı tesirleri küçümsenmemeli. Şu an bankacılık probleminin büyümeye mümkün tesirleri nedeniyle özellikle petrol tarafında genel bir baskı var. Bu durum Fed’in agresif olarak bedellendirilen faiz artırım maratonunun da tesirini yansıtıyor. Önümüzdeki devirde enflasyonun seyri ve hasebiyle faiz beklentileri ile bankacılık gündemi takip edilecek.

Bankacılık probleminin izole kalarak müspet bir tablo oluşturması ve Fed’in faiz konusunda beklediği kümülatif tesirin hissedilmeye başlaması petrol için olumlu olabilir. Fakat bu iki koşulun kısa müddette oluşma ihtimali biraz düşük görünüyor.

Çin’de sıfır hadise siyasetinden çıkışın beklenen etkiyi gösterememesi ve Rus arzı

Çin’in 2022 sonlarında katı olarak uyguladığı “sıfır vaka” siyasetinden çıkışın bilhassa 2023’ün birinci çeyreğinden itibaren tesirini hissettirmesi bekleniyordu. Şimdi kâfi canlanmanın sağlanamaması petrol tarafında baskı oluşturan ögelerden biri. Birtakım ekonomik göstergeler şu biçimde;

• Ekonomi 2022’nin son çeyreğinde bir evvelki çeyreğe nazaran büyüme sağlayamadı.
• Enflasyon Şubat ayında yıllık bazda 2,1%’den 1%’e düştü. Son bir yılın en düşük enflasyonu.
• Buna karşın imalat ve hizmet PMI’lar güçlü genişleme gösterdi.

Sıfır vak siyasetinden çıkış sürecinin global olarak oluşturduğu beklentiye karşın, birtakım memleketler arası lojistik şirketleri beklenen özgürlüğün sağlanmadığı konusunda açıklamalar yaptı. Bu da gevşeme konusunda kâfi şeffaflığın oluşmadığı ihtimalini akla getiriyor.

Bu durum petrolde baskı oluştururken, Çin ile ortak paydada bir de Rusya konusu var.

Batı, Rusya’yı global petrol arzına iştirakini kısmaya çalışırken, Rusya Asya pazarında hissesini artırıyor. Ülke 2022 ortasından bu yana Çin’in ana ham petrol tedarikçisi haline geldi. Münasebetiyle Rusya’ya uygulanan yaptırımların üretimi kısabileceği beklentileri de sınırlanmış durumda. Memleketler arası Güç Ajansı, Rusya’nın Ocak ayında Çin’e günlük 2,3 milyon varil ham petrol ihraç ettiğini açıkladı.

SPR için geri alımların ertelenmesi

Yukarıdaki tabloda Stratejik Petrol Rezervi’nin (SPR) tarihi düzeyleri görülebilir. Biden idaresi Haziran 2020’den beri SPR’den 284 milyon varil satış gerçekleştirdi. Akaryakıt fiyatlarını dengelemek için uygulanan bu siyaset akabinde geçtiğimiz yılın sonlarında, 70 Dolar bölgesinden geri alımların yapılacağı açıklanmıştı. Lakin geçtiğimiz günlerde yapılan yeni açıklama, geri alımların bu yıl gerçekleşmeyebileceği istikametinde. Bu da petrol fiyatını baskılayan ögelerden birisi olarak görülebilir.

ABD güç piyasasında durum

ABD’de SPR harici stoklar yaklaşık 1,5 yılın en yüksek düzeylerine yakın seyrediyor. Buna ek olarak ABD Güç Bilgi Dairesi de, üstteki grafikte görüleceği üzere ABD ham petrol üretiminin kademeli olarak artacağını öngörüyor. Bu artışın bilhassa Meksika Körfezi faaliyetlerinden kaynaklanacağı öngörülürken, düşük fiyatların önümüzdeki süreçte kaya petrolü üreticilerini hangi ölçüde yıpratacağı öngörülere dahil edilmemiş görünüyor.

Ancak bugüne kadar ABD üretim faktörlerinin her seferinde yükselen fiyatlara hayli süratli halde  yanıt verdiğini görmüştük. Hasebiyle ABD arzının global petrol fiyatını baskılama potansiyeli ile ilgili görüşümüzü koruyoruz.

Irak’ın sevkiyat kesintisi kararı

Irak, Türkiye’ye yönelik 2014 yılında açtığı tahkim davasını kazanarak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin Ceyhan boru sınırı yoluyla yaptığı ihracatı durdurma kararı aldı. Bu karar ile birlikte günlük 400 – 450 bin varil sevkiyatın gerçekleştiği belirtilen çizginin pasif hale gelişi petrol fiyatlarını üst çekti.

Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nin 2014 – 2018 yıllarını kapsayan dava konusu için Türkiye’nin 1,4 milyar Dolar tazminat ödemesine karar verirken, 2018 sonrası devir için davanın görülmeye devam edileceği bildirildi.

Mahkeme kararının çıktığı 25 Mart’ta Ceyhan ve Yumurtalık boru sınırları Türkiye tarafından kapatılmıştı, iki ülke ortasında temaslar sağlanmıştı.

Önümüzdeki süreçte sevkiyatların açılması halinde petrol fiyatlarında tekrar baskı oluşturma ihtimali bulunurken, sorunun uzaması kademeli yükselişlere neden olabilir.

ABD petrolü 27 Mart haftası Irak gündeminin de dayanağıyla sağladığı yükselişle 73 Doları görürken, Brent petrol 78 Dolara ulaştı. İki petrol çeşidi de geçtiğimiz hafta bankacılık telaşlarıyla birlikte Aralık 2021’den bu yana gördüğü en düşük düzeyleri test etmişti.

gcmyatirim.com.tr