ABD’de istihdam geriledi, faiz artırım beklentisi azaldı, altın kanatlandı!
ABD’de dün günün ikinci yarısında açıklanan JOLTS raporu, global mali piyasalarda optimistlik yarattı. JOLTS (The Job Openings and Labor Turnover Survey) Türkçe meali ile İş Açıklıkları ve İşgücü Bölüm Anketi bize her ay kaç tane açık iş yeri olduğunu, kaç emekçinin işe alındığını, kaçının işini bıraktığını, kaçının işten çıkarıldığını söylüyor. Bu bilginin Reuters anketine nazaran 10,4 milyon kişi olması beklenirken, gerçekleşme 9,9 milyon seviyesinde geldi.
Veri sonrası piyasaların ruh hâli süratli bir halde güzelleşti. İnançlı liman gereksinimi azalınca dolar sert bir formda satıldı. Altının ons fiyatı 2,025 dolar düzeyini test ederek bu yılın tepesine yükseldi. Dün yaşanan sert hareket akabinde altının 2,400 dolar düzeyindeki hedefimize ilerleyeceğine yönelik inancımız daha da arttı. Küçük kardeş gümüşün de, beklentimize uygun 24 dolar düzeyindeki kıymetli direncinin üzerine yükselerek 25 dolar düzeyine süratle test etti. Üst istikametli hareket isteğinin devam edeceğini düşünüyoruz. Haydi bu sefer tahminen gümüş de yatırımcısını memnun eder diyelim. Bitcoin ise hala daha 28bin dolar düzeyindeki değerli teknik bölgenin çekim alanından çıkamayarak bir sonraki hareketi için karar vermeye çalışıyor. Prangalarından kurtulmayı başarırsa, daha da üstte 36bin dolar düzeyini hedefleyeceğiz.
Para üniteleri cephesinde ise yakın bir geçmişte parite düzeyinin altına sarkan EUR, dün doların geniş bantta satıldığı bir vakitte diliminde 1,10 düzeyinin eteğine kadar yükseldi. EUR’da haftalık kapanışın 1,0940 düzeyinin üzerinde olması durumunda 1,1270 düzeyini hedefleyeceğiz. Doların piyasa kuru olan sepet bazında DXY son 2 ayın en düşük düzeyine gerilerken, FED’in faiz atırımında elinin kolunun bağlı olduğunun anlaşılmasına paralel risksiz faiz olan gösterge Amerikan 10 yıllık tahvil faizi %3,35 düzeyine gerileyerek son 7 ayın en düşük günlük kapanışını gerçekleştirdi.
Küresel arenada yaşanan optimistlik dün Türk mali piyasalarına da sirayet etti. BİST100 endeksi günün büyük bir kısmında yatay bir seyir izlerken, kapanışa gerçek hızlanan alımlarla %3 yükseldi. Pay senetleri cephesinde yaşanan dalga uzunluğunu takip etmek bile yorucu bir hâl aldı. USDTRY kuru bankalararası piyasada dün 19,25 düzeyini test ederek her gün biraz daha üst sloganını dün de bozmazken, özgür piyasada ise USDTRY kurunun 19,65 düzeyinden süreç gördüğünü işitiyoruz. Kişisel cephede ağırlaşan döviz talebi dikkat çekiyor. Kur cephesinde ikili bir yapının hayli sıhhatsiz olduğunu ve telaş uyandırdığını söylemek gerekiyor. Gerek ons altının sert yükselişi, gerekse de USDTRY kurunun mütemadiyen üste gitmesi ile gram altın TL 1,250 ile rekor kırdı!
Ticaret Bakanlığı dün Mart ayı dış ticaret sayılarını açıkladı. Buna nazaran, dış ticaret açığı 8,6 milyar dolar olurken (ihracat $23,5 milyar ; ithalat ise $32,2 milyar) yılın birinci çeyreğinde açık ölçüsü yaklaşık 35 milyar dolar ile rekor kırdı. Bu kadar büyük bir dış ticaret açığı, uygulanan siyasetlerin yanılgılı kurgulandığını gösterirken, döviz talebini de artırıyor! Bu derece açık yaratan bir iktisatta döviz kurunu aşikâr bir aralıkta tutmak da kolay olmayacaktır!
Türkiye cephesinde dün açıklanan bilgiler ortasında, enflasyonist devirde parayı mala bağlama stratejisinin en düzgün örneklerinden olan araba satışlarının rekor kırdığını gördük. Gerek arz darboğazının gevşemesi, gerekse ertelenen talep ve negatif gerçek faizlerin tesiriyle araba ve hafif ticari araç satışları geçen yılın birinci çeyreğine nazaran %55,2 artarak tarihin en yüksek (ilk çeyrek) düzeyine çıktı. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) bilgilerine nazaran, yılın birinci çeyreğinde 235,971 araç satıldı.
TCMB bilgilerine nazaran, Mart ayında TÜFE bazlı gerçek efektif döviz kuru endeksi bir evvelki aya nazaran %1,3 bedel kazandı. Bu sayede TL 2021 Eylül ayından bu yana en pahalı düzeye ulaştı. Son devirlerde gerek ihracatçı gerekse de turizmcilerin rekabet avantajlarını kaybederek TL’nin kıymetli olduğundan şikayet ettiklerini işitiyoruz. Lâkin, TCMB’nin TÜFE bazlı serisinin alandaki bilgi ile tam olarak örtüşmediğini de söylememiz gerekiyor. TCMB’nin gerçek efektif kur hesaplamasında baz aldığı resmî TÜFE enflasyon verisinin gerçek hayattaki enflasyonun çok gerisinde kaldığını ve TL’deki gerçek pahalanmanın açıklanan sayıların çok ötesinde olduğunu düşünüyoruz.
Dün ABD tarihinde bir unsur tanıklık edildi. ABD eski Lideri Trump, yetişkin sinemaları yıldızı bir bayanla girdiği münasebet sonrası “sus payı” ödediği suçlamasıyla ilgili gözaltına alınıp hakim karşısına çıktı. Trump, kendisine yöneltilen 34 suçlamayı da reddederek mahkemeden ayrıldı. İddianameye nazaran Trump, iki bayana sessiz kalmaları için toplam 280 bin dolar ödedi. Davanın bir sonraki duruşması 4 Aralık’ta görülecek.
ABD borsaları geceyi %0,5 oranında düşüşle tamamlarken, yeni gün başlangıcında Asya borsalarında karmaşık bir seyir hâkim. Yeni Zelanda merkez bankası, enflasyonun hâlâ çok yüksek ve ısrarcı olduğunu söyleyerek beklenmedik bir halde 50 baz puan faiz artırarak siyaset faizini 14 yılın en yüksek düzeyi olan %5,25’e yükseltti ve daha fazla sıkılaştırma için kapıyı açık tuttu. Japonya’da hizmet dalı faaliyeti (PMI) Mart ayında 9 yılı aşkın bir müddettir en süratli halde büyüdüğünü gösterdi. ABD ile Çin ortasında ticaret savaşı devam ederken, Japonya, Çin’e çip satış kısıtlamalarını genişletti.
Dolar zayıflığına paralel YEN’in kıymet kazanması ile Japonya borsası %1,5 gerilerken, Hong Kong borsası %0,6 aşağıda süreç görüyoruz. Bugün,
ABD Meclis Lideri Kevin McCarthy, Californiya’da Tayvan Devlet Lideri Tsai Ing-wen ile bir toplantıya konut sahipliği yapacak. Çin, ABD ile Tayvan ortasında rastgele bir biçimde resmî görüşmeye karşı olduğunu duyurmuştu.
Bugünün bilgi takvimi epey ağır görünüyor. Almanya ve Euro bölgesi hizmetler PMI, ABD ADP özel bölüm istihdamı (Cuma günü açıklanacak resmî istihdam öncesi öncü veri), ABD dış ticaret istikrarı, hizmetler PMI ve ISM hizmetler endeksi takip edilebilir.
iktisatbank.com
