‘’Erdoğan gitmeli, demokrasiyi kurtarın’’
Cumhurbaşkanlığı seçimleri İngiliz The Economist mecmuasına kapak oldu. İşte o haber:
20 yıllık giderek artan otokratik idarenin akabinde, Recep Tayyip Erdoğan seçmenler tarafından tahliye edilme riskini alıyor
Beneat the the Osmanlı padişahlarına konut sahipliği yapan İstanbul’daki Topkapı Sarayı’nda bir öteki buyurgan başkana ilişkin bir anıt sergileniyor. Türkiye’nin birinci yerli uçak gemisi olan Anadolu , bu yıl dünyanın en değerli yeri olan 14 Mayıs’ta yapılacak seçime hazırlanırken geçen ay İstanbul Boğazı’na inme buyruğu aldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kıyıda kampanya tipi yapan savaş gemisini göstererek vatansever seçmeni ateşlemeyi umuyor. Fakat karizması, büyük jestleri ve eşantiyonları kâfi olmayabilir. 2003’ten beri Türkiye’yi giderek daha otokratik bir usulde yöneten adam, hezimetle karşı karşıya kalabilir.
Bildirdiğimiz üzere, seçim bıçak sırtında. Anketlerin birçok, Erdoğan’ın küçük bir farkla geride kaldığını gösteriyor. Kaybederse, global sonuçları olan çarpıcı bir siyasi geri dönüş olur. Türk halkı daha özgür, daha az korkusuz ve -zamanla- daha müreffeh olacaktır. Yeni bir hükümet, Batı ile yıpranmış münasebetleri onaracaktı. (türkiye bir nato üyesidir , lakin Erdoğan idaresinde Orta Doğu’da yıkıcı bir aktör oldu ve Rusya ile daha yakın bağlar kurmaya çalıştı.) En değerlisi, Macaristan’dan Hindistan’a diktatörlüğün yükselişte olduğu bir periyotta, barışçıl Erdoğan’ın kovulması, her yerde demokratlara diktatörlerin yenilebileceğini gösterecekti.
Asya, Avrupa ve Orta Doğu ortasında bir kavşakta bulunan 85 milyonluk orta gelirli bir ülke olan Türkiye’den başlayın. Dünyanın her yerindeki otokratlar üzere, Erdoğan da makûs siyaseti sınırlayan ve düzelten kurumları sistematik olarak zayıflatarak iktidarını sağlamlaştırdı ve muhalifleri, detaylı bir hükümet planına sahip altı partili bir ittifakla yine kurma kelamı verdi.
Zar sıkıntı kısıtlanmış gücün birçok makus sonucundan, Erdoğan’ın iktisat siyasetleri en çok sıradan Türkleri incitiyor. İki yıl içinde kelamda bağımsız olan merkez bankasının üç liderini misyondan aldı, maharetsiz damadını maliye bakanı yaptı ve o vakitten beri bankayı saçma sapan gevşek, şekere hamle eden bir para siyaseti yürütmeye mecbur etti. Bu, büyümeyi hayli sağlam tuttu, fakat geçen yıl %86 ile tepe yapan ve hala %40’ın epey üzerinde olan (güvenilir olmayabilir resmi sayılara göre) enflasyona yol açtı. Seçmenler, soğan fiyatlarının iki yılda on kat arttığından yakınıyor.
Muhalefetin adayı Kemal Kılıçdaroğlu cumhurbaşkanlığını kazanırsa, bankanın bağımsızlığını geri getirme ve enflasyonu tek hanelere indirme kelamı verdi; bu, baht yapıtı, yabancı yatırımdaki çöküşü de bilakis çevirebilir. Lakin düzeltilmesi gereken yalnızca iktisat değil.
Demokrasi de ömür dayanağına geçti. Öbür pek çok diktatör üzere, Erdoğan da uysal bir yasal atamalar konseyi aracılığıyla yargıyı kısırlaştırdı. Kısmen sindirme yoluyla ve kısmen de öbür bir yaygın hile olan satış noktalarının ahbaplara planlanmış satışı yoluyla medyanın ağzını kapattı. 2017’de kendisine kararname ile yönetme takdir yetkisi veren anayasal değişikliklerle parlamentoyu devre dışı bıraktı; Sayın Kılıçdaroğlu bunu bilakis çevireceğine kelam veriyor. Erdoğan’ın savcıları aktivistleri ve siyasetçileri uydurma “terörizm” suçlamalarıyla korkuttu. Türkiye’deki siyasi tutuklular ortasında ülkenin üçüncü büyük partisi olan ve yasaklanma tehdidiyle karşı karşıya olan ana Kürt partisinin önderi de var. İstanbul (muhalefet) belediye lideri mahpus ve siyaset yasağıyla karşı karşıya. Eski hükümet ağırsikletleri lideri eleştirmekten korkuyor, onu fısıltıyla tartışmadan evvel kimliğinin bâtın kalmasını talep ediyor. Erdoğan yine seçilirse tüm bunlar daha da berbatlaşacak, fakat kaybederse süratle güzelleşecek.
Bir muhalefet zaferi, Türkiye’nin komşuları için de yeterli olur ve Batı için çok büyük bir jeopolitik bedel taşır. türkiye bugünlerde avrupa’nın geri kalanından neredeyse büsbütün uzaklaşmış durumda, lakin kelamda hala ab’ye katılmaya aday . Bu asla gerçekleşmeyebilir lakin bir Lider Kılıçdaroğlu, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararlarına hürmet duyacağına ve Erdoğan’ın siyasi tutuklularını hür bırakmaya başlayacağına kelam verir. Avrupa, Türkler için uzun müddettir askıya alınan bir vize programını tekrar canlandırarak, Türkiye’nin AB’nin tek pazarına erişimini güzelleştirerek ve dış siyasette daha yakın işbirliği yaparak karşılık vermelidir.
Diktatörün gitmesiyle, Türkiye’nin nato ile ortasındaki çatlak düzelmeye başlamalı. İsveç’in ittifaka iştiraki üzerindeki mahzuru kaldırılacak. Erdoğan’ın Vladimir Putin’e yakınlaşması ve Suriye’deki Kürt güçlerine yönelik akınlarla zehirlenen Amerika ile alakalar düzelecektir. Bununla birlikte, yeni bir Türkiye, Sayın Erdoğan’ın Ukrayna üzerinde ipte yürüme siyasetini sürdürecektir. Ukrayna’ya İHA tedarik etmeye devam edecek, lakin Rusya’ya yönelik yaptırımlara katılmayacaktı; turistler ve akaryakıt için çok fazla güveniyor.
Bunlardan daha da kıymetlisi, bir muhalefet zaferinin her yerdeki demokratlara göndereceği işarettir. Global olarak, giderek daha fazla kelamda otokrat, güçlerini dizginleyen kuralları ve kurumları parçalayarak demokrasiyi büsbütün ortadan kaldırmadan yıkıyor. bir araştırma kuruluşu olan v -Dem’e nazaran, soğuk savaşın sonlarına yanlışsız 40 olan ülke, artık elli altı ülkeyi “seçim otokrasisi” olarak nitelendiriyor . Liste uzayabilir: Meksika lideri Andrés Manuel López Obrador, ülkenin yargı ve seçim otoritesini baltalamaya çalışıyor.
MAZLUMLAR İÇİN BİR İŞARET
Erdoğan kaybederse, demokrasideki erozyonun bilakis çevrilebileceğini gösterecek ve nasıl yapılacağını önerecek. Demokratik muhalefet partilerinin çok geç olmadan tehlikeyi fark etmesi ve birleşmesi gerekiyor. Hindistan’da parçalanmış bir muhalefet, diktatör bir başbakan olan Narendra Modi’nin oyların %37’sini alarak baskın olmasına müsaade verdi. Artık ana muhalefet önderi mahpusla karşı karşıya. Polonya’daki durum daha az vahim, lakin muhalefet de popülist iktidar partisine karşı seçimleri arkası gerisine savurdu.
Türk muhalefeti Millet İttifakı esasen bundan çok daha düzgününü yaptı. Bay Kılıçdaroğlu biraz sıkıcı olabilir lakin inatçı bir mutabakat yaratıcısı ve sempatik bir alçakgönüllü; rakibinin tam aykırısı. Kazanırsa, Türkiye, Avrupa ve gerçek demokrasi için global çaba için çok büyük bir an olur. Erdoğan, vazifeye geldiği birinci yıllarda birtakım yeterli şeyler yaptı, lakin daima olarak çok güç birikimi, muhakemesini ve ahlaki anlayışını gölgeledi, ki bu eğilimde. Kemal Kılıçdaroğlu’nu Türkiye’nin bir sonraki cumhurbaşkanı olarak sıcak bir biçimde destekliyoruz.
patronlardunyasi.com
