Global besin fiyatları 12 aydır aralıksız geriliyor
İRFAN DONAT
FAO Besin Fiyat Endeksi, Mart’ta aylık bazda yüzde 2.15 gerilerken, yıllık bazda yüzde 20.5 düştü.
Uluslararası besin emtia fiyatları gösterge endeksi, tahıllar ve bitkisel yağlar için dünya kotasyonlarındaki düşüşlerin tesiriyle Mart itibariyle 12’nci defa aralıksız geriledi.
Bol arz, bastırılmış ithalat talebi ve Karadeniz Tahıl Teşebbüsü’nün genişletilmesinin bir karışımı düşüşe katkıda bulundu.
FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Mart’ta aylık bazda yüzde 5.6 gerilerken, yılık bazda yüzde 18.5 düştü.
Uluslararası buğday fiyatları son 1 ayda yüzde 7.1 geriledi.
Endekse aşağı taraflı baskı yapan ana faktörler ortasında Avustralya’daki güçlü üretim, Avrupa Birliği’ndeki güzelleşen mahsul şartları, Rusya Federasyonu’ndan gelen yüksek arz ve Ukrayna’dan Karadeniz limanlarından devam eden ihracat gösteriliyor.
Dünya mısır fiyatları da kısmen Brezilya’daki rekor hasat beklentileri nedeniyle Mart’ta yüzde 4.6 düştü.
Hindistan, Vietnam ve Tayland da dahil olmak üzere esas ihracatçı ülkelerde devam eden yahut yaklaşan hasatlar nedeniyle pirinç fiyatları da yüzde 3.2 geriledi.
FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, global arzdaki olunlu seyir ve dingin global ithalat talebinin soya, kolza tohumu ve ayçiçek yağı fiyatlarını aşağı çekmesiyle, bir evvelki aya nazaran ortalama yüzde 3 ve Mart 2022 düzeyinin yüzde 47.7 altında kaldı. Bu, Güneydoğu Asya’da sel baskınları ve Endonezya tarafından uygulanan süreksiz ihracat kısıtlamaları nedeniyle düşen üretim düzeyleri nedeniyle yükselen palm yağı fiyatlarını ziyadesiyle dengeledi.
FAO Süt Eserleri Fiyat Endeksi, Mart’ta aylık bazda yüzde 0.8 düştü. Yıllık bazda ise yüzde 10.6 geriledi. Tereyağı fiyatları güçlü ithalat talebi nedeniyle artarken, peynir fiyatları Asya’daki önde gelen ithalatçıların birçoklarının alımlarının yavaşlaması ve önde gelen ihracatçılarda artan arz nedeniyle düştü.
FAO Şeker Fiyat Endeksi ise başka kümelerin aksine artış trendinde. Şeker endeksi Hindistan, Tayland ve Çin’deki azalan üretim beklentilerine ait kaygıları yansıtarak Şubat ayına nazaran yüzde 1.5 artarken, yıllı bazda artış yüzde 7.7 yükseldi. Böylelikle Ekim 2016’dan bu yana son 6.5 yılın en yüksek düzeyine çıktı. Brezilya’da hasat edilmek üzere olan şeker kamışı mahsullerinin olumlu görünümü ve etanol talebini azaltan milletlerarası ham petrol fiyatlarındaki düşüş fiyatlar üzerindeki üst taraflı baskıyı sınırladı.
FAO Et Fiyat Endeksi yüzde 0.8 oranında hafif yükseldi. Yıllık bazda ise yüzde 5.2 geriledi. Domuz eti fiyatları tatil dönemi öncesinde Avrupa’da artan talep nedeniyle yükselirken, Amerika Birleşik Devletleri’nde artan arz fiyatlarının tesiriyle memleketler arası sığır eti fiyatları yükseldi. Birçok büyük ihracatçı ülkedeki kuş gribi salgınlarına karşın, dünya kümes hayvanı eti fiyatları, bastırılmış global ithalat talebi nedeniyle arka arda dokuz aydır düştü.
Küresel besin fiyatları 12 aydır aralıksız gerilerken Türkiye’de ise besin fiyatları 32 aydır aralıksız yükseliyor.
TÜİK bilgilerine nazaran, Mart’ta besin enflasyonu aylık bazda yüzde 3.84 artarken, yıllık bazda yüzde 67.89 yükseldi.
