Kiracıları fahiş artışlardan koruyacak düzenleme yolda
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın fahiş kira artışına karşı yasal düzenleme iletisinin akabinde gözler 8 milyon kiracıyı müdafaaya alacak adımlara çevrildi. Kira artışına yasal fren çalışması Adalet Bakanlığı uyumunda ilgili bakanlıkların katkılarıyla yürütülecek.
Sabah gazetesinden Hazal Ateş’in haberine nazaran mevcut sistemde kira artışında temel alınan TÜFE’nin 12 aylık ortalaması yerine üst hudut getirilmesi seçenekler ortasında bulunuyor. Taşınmazın yaşı, metrekaresi, bulunduğu kat, pozisyonu, niteliği dikkate alınarak bölge bedelleri belirlenecek.
Hükümetin kiracıları korumak için uygulamaya aldığı yüzde 25’lik tavan uygulaması temmuz ayında sona erecek. Yasal düzenlemeye karşın bilhassa mesken sahipleri eski kiracılarına “ya fiyatı artır ya da konuttan çık” baskısı yapıyor. Mevcut maddede kira artışlarında 12 aylık TÜFE ortalaması dikkate alınıyor. Kira artışlarına üst tavan hududunun devam etmesi, 5 yılı dolan kiracıdan rayiç bedel isteme mühletinin uzatılması masadaki seçenekler ortasında bulunuyor.
“YENİDEN DEĞERLEME ORANINDA ARTIŞ OLACAK”
Gayrimenkul Hukuk Derneği Lideri Ali Güvenç Kiraz, batı ülkelerinde olduğu üzere kiraya üst hudut uygulamasında taşınmazın pozisyonu, metrekaresi, taşınmazın yaşı, niteliği (daire, ofis işyeri gibi) kriterlerin de yer aldığı bölge pahasının dikkate alınması gerektiğini söyledi.
Kiraz, husus ilgili şunları söyledi:
“Bu uygulama 5. katta, 100 metrekarelik bir dairenin bölge rayici ve ortalaması 10 bin liraysa 4 bin lira bedelle verilsin manasına gelmiyor. O bölgede 20 bin liraya verilmesine müsaade edilmeyerek fırsatçılıkla uğraş edilmiş oluyor. Bakanlık tarafından toplanan datalarla sokak, mahalle rayiçleri belirleniyor. Bir sokakta 20 yıllık daireyle 5 yıllık daire için ya da taban katla üst kat için tıpkı bedel belirlenmiyor. Bu sistem geçerli olursa 12 aylık TÜFE ortalamasıyla değil emlak vergisinde var olan sistem üzere 4 yılda belirlenen bedel ve bu mühlet içinde de devam eden yıllarda tekrar değerleme oranında artış biçiminde olacaktır”
Kiracı ve kiralayan ortasındaki mutabakat, kiracının hakları mevcut sistemde Borçlar Kanunu’na nazaran belirleniyor. Kanuna nazaran, kira mukavelelerinde kira bedelinin belirlenmesi dışında kiracı aleyhine rastgele bir değişiklik yapılamıyor. Konut ya da işyeri kiralarında kiracı, kontrat mühletinin bitiminden en az 15 gün evvel bildirimde bulanmazsa mukavele motamot devam eder. Yenilenmeyen kontratlar tıpkı formda 1 yıl müddetle daha geçerli olur. Bu durumda mal sahibi, kontrat müddetinin bitimine dayanarak mukaveleyi sona erdiremez.
AVRUPA’DA “YÜKSEK KONUT FİYATLARI”NA TEPKİ
Dünyada kira denetimi maksadıyla en yaygın sistem olarak sınıflandırma ve puanlama yolu ön plana çıkıyor. Hollanda’da uygulanan puanlama sistemi ile de konutların kira bedelleri bir kıymetlendirme ile tespit ediliyor. Konutlar boyutu, yaşı, oda sayısı, mutfağı, banyosu, bahçesi, güç verimliliği üzere çok sayıda farklı kriterle bir puan alıyor. Bu ögeler sonucu ortaya çıkan puanın toplamı muhakkak hududun altında kalıyorsa mesken “sosyal konut” kapsamına giriyor.
İsviçre Portekiz başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde de konut fiyatlarının yüksekliği nedeniyle protesto şovları gerçekleşti. Hollanda’da kira artışlarına tavan sınırlaması getirildi. Avusturya, toplu konutlarda yaşayanların kira bedeli olarak gelirlerinin üçte birinden fazlasını vermelerini yasakladı. Ayrıyeten, “sosyal fon” aracılığıyla kiralarını ödeyemeyen ve işsizlere yardım yapılıyor.
patronlardunyasi.com
