Kur muhafazalı mevduatta ödemeler nakit yapılacak

Canan SAKARYA

ANKARA – Kur muhafazalı TL vadeli mevduat uygulamasına ait yasal altyapıyı oluşturan düzenleme Meclis Plan Bütçe Kurulunda değişiklik yapılarak kabul edildi. Hem nakit hem de özel tertip devlet iç borçlanma senedi ile yapılması öngörülen ödemelerde, devlet iç borçlanma senedi ile ödemeden vazgeçildi, bu kısım yasa teklifinden çıkarıldı. Kabul edilen önergenin münasebetinde ‘ kur muhafazalı mevduatta yapılacak ödemelerin özel tertip devlet iç borçlanma senedi ihraçlarının ödemelerde operasyonel zorluklar oluşturabileceği değerlendirildiğinden yalnızca nakit kaynak yoluyla yapılması öngörülmektedir” denildi.

Kur muhafazalı mevduatta ödenecek takviye fiyatını ve hesaplama yolunu, takviyeden yararlanacak gerçek kişi kapsamını, hesap tiplerini, vadeleri, limitleri, hesapların vadeden evvel kapatılması durumunda yapılabilecek kesintiler ile takviye olarak aktarılacak kaynağın kullandırılması ile uygulamaya ve kontrole ait metot ve temelleri 31 Aralık 2023 tarihine kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkili olacak. Kur muhafazalı TL vadeli mevduat düzenlemesi 21 Aralık 2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kanununun yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

Memur ve emeklilerin maaş artırımları, doğalgazda kademeli tarifeye geçilmesi, kurumlar vergisinde bir puanlık indirim öngören yasa teklifi Meclis Plan Bütçe Kurulunda kabul edildi. Yasa teklifinin bu hafta Meclis Genel Konsey gündemine alınarak kanunlaştırılması planlanıyor.

Merkez Bankası’nda ‘haciz’ düzenlemesi diğer ülkelerde de var

Merkez Bankası Kanuna eklenen banka nezdindeki yabancı ülke merkez bankalarına ilişkin para, alacak, mal, hak ve varlıkların haczedilemeyeceği, üzerlerine ihtiyati önlem yahut ihtiyati haciz konulamayacağına ait düzenleme, teklifteki en tartışmalı hususlardan biri oldu. Yasa teklifinde birinci imza sahibi AK Parti Giresun Milletvekili Cemal Öztürk, Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu’ndan düzenlemeye ait olarak gelen bilgi notunu kurulda okudu. Bilgi notunda özetle şu bilgiler yer aldı:

“Merkez bankaları, faaliyetlerinin sonucu olarak öteki merkez bankalarıyla ve mali teşekküllerle milletlerarası boyutta münasebetler kurmakta ve geliştirmektedir. İşte bu çerçevede Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankamız da kurduğu ikili alakalarda öbür merkez bankalarının hesap açma talepleriyle karşılaşmaktadır. Yabancı merkez bankaları ülkemizin diplomatik ve stratejik bir güç olmasıyla bankacılık uygulamalarının gelişmiş bulunmasına teveccüh göstererek Merkez Bankamız nezdinde hesap açmak istemektedirler. Böylece, teknolojik alt yapısı güçlü, ödemeler ve bankacılık alanında gelişmiş , deneyimi yüksek bir merkez bankasından muhabirlik hizmetleri almayı amaçlamaktadırlar. Bu tarafta uygulamaların ülkemize prestij katacağı, Türkiye’nin öbür ülkelerin güvendiği bir ekonomik merkez olma özelliğini öne çıkaracağı ve rezervlere katkı sağlayacağı izahtan varestedir. Yabancı devlet merkez bankaları yahut onların öbür kamu kurum ve kuruluşları hakkında çeşitli nedenlerle başlatılan icra takiplerinde, merkez bankaları takip borçlusu olmamasına karşın ve haberleri dahi olmadan tüm bankalara haciz ihbarnameleri gönderildiği, bu hesaplara bankalarca haciz uygulandığı, paraların uzun mühlet blokede tutulduğu, itiraz ve şikâyetlerin dikkate alınmayarak hesaptaki paraların icra belgelerine gönderildiği görülmektedir. Sahiden de “üçüncü şahıs” sıfatıyla bankalar gelen haciz ihbarnamelerine karşı rastgele bir itiraz ve şikâyette bulunamamakta, hesaba haczi uygulayarak bloke edilen paraları icra evraklarına göndermek zorunda kalmaktadırlar. Bu türlü bir durumun merkez bankaları için bir prestij riski yarattığı açıktır.

Teklif ettiğimiz karara misal bir karar, direkt Fransa Merkez Bankası Kanunu’nda bulunmaktadır. Fransa ’da başka birtakım ülke merkez bankalarının hesapları haczedilememektedir. Avustralya, Hollanda ve Kanada’da da icra bağışıklığı sağlayan öteki örnekler olarak zikredileb ilir. Fakat Türk hukukunda birebir tarafta bir düzenleme bulunmamaktadır. Münasebetiyle, uluslararas ı hukuk örneklerine de uygun olarak en azından Merkez Bankamız nezdin de hesap açmak isteyen merkez bankalarına , hesaplarının haczedilemeyeceğine, ihtiyati önleme ve hacze bahis olamayacağına dair somut ve hukuksal bir garanti sunmak, bu bahisteki cazibeyi ve öngörülebilirliği artırmak ülkemizin yüksek ekonomik menfaatlerine yöneliktir.”