Tez: TCMB de dövizini Kapalıçarşı’dan alıyor
Döviz süreçleri ile ilgili sıkı kurallar ve arz problemleri Kapalıçarşı’yı tekrar döviz süreçlerinde operasyon merkezi haline getirdi. Döviz muhtaçlığını Kapalıçarşı’dan karşılayan kurumlara Merkez Bankası da katıldı. Banka “tekerlekli demir sandıklarla” çarşıya her gün 5 milyar TL getiriyor, karşılığında 260 milyon dolar topluyor.
Ekonomim’den Yener Karadeniz‘in haberine nazaran, döviz arzında yaşanan sorun ve uygulanan sıkı nezaret uygulamaları Kapalıçarşı’yı tekrar gündeme taşıdı. Özel şirketlerden döviz borcu olan vatandaşa ve kamuya kadar birçok alanda talep, Kapalıçarşı’ya yöneldi. Verilen bilgiye nazaran yalnızca Merkez Bankası, demir sandıklar ile çarşıya her gün 5 milyar TL getiriyor ve karşılığında 260 milyon dolar topluyor. Misal formda bankalar ve döviz ofislerinin uyguladığı sıkı kurallardan kaçan şirketler de Kapalıçarşı’ya yöneliyor.
Çarşı tarihinde birinci defa Merkez Bankası’nın bu biçimde döviz topladığını kaydeden Kapalıçarşı kaynakları yeniden bu nedenle birinci defa çarşıda döviz fiyatının piyasanın üstüne çıktığını söylüyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, “tekerlekli demir sandıklarla” her gün Kapalıçarşı’dan dolar topluyor.
Bu sürecin 4-5 döviz ofisi ile gerçekleştiğini belirten uzmanlar, uygulamayı “seçim sonrasına hazırlık” olarak nitelendiriyorlar. Çarşıda süreçler tekerlekli demir sandıklarla gerçekleştiriliyor ve İçişleri Bakanlığı’na ilişkin olduğu belirtilen kamu hizmet araçları ile taşınıyor. Akşamüzeri ise ofislere döviz satanlar paralarını almak için uzun kuyruklar oluşturuyor. Artan talep nedeniyle döviz ofislerinin olduğu bölgede tekerlekli sandık trafiği yaşanıyor.
560 yılı aşkın tarihi bulunan Kapalıçarşı, 64 cadde ve sokağı ile 2 bedesteni, 16 hanı, 22 kapısı ve 2 bin 486 dükkanı ile dünyanın en eski ve en büyük alışveriş merkezlerinden biri. 45 bin metrekare kapalı alana sahip tarihi çarşı daha çok altın ticareti ile ön planda üzere görünse de ibre son periyotta dövize dönmüş durumda. O denli ki son 1-1,5 aydır özel şirketler ve bireylerin yanı sıra Merkez Bankası da çarşının müdavimleri ortasına katılmış.
Geçen hafta Cuma günü soğuk ve yağmurlu havanın da tesiri ile çarşıda ziyaretçi sayısının epey yüksek olmasına karşın dükkanlarda birebir hareketlilik yoktu. Döviz ofislerinin olduğu bölgede ise yüklü ölçülerde süreçler göze çarpıyordu. Daha evvel olmayan 3-4 tekerlek üzerine oturtulmuş demir sandıklar güvenlik vazifelileri eşliğinde bir döviz ofisinden başkasına gidiyordu. O esnada sürece açık olan döviz ofisleri kepenklerini indiriyor süreç tamamlandıktan sonra yine sürece açıyordu. Saat 17.00’ye yaklaştığında hareketlilik daha yüksek düzeye çıkıyordu.
Kapalıçarşı kaynakları, durumu şu sözlerle açıkladı:
“Kapalıçarşı’nın döviz fiyatı yaklaşık 1-1,5 ay evvel piyasadan daha düşüktü. Son periyotta gerçek kesimin yanı sıra Merkez Bankası da çarşıdan alım yapmaya başladı. Banka yetkilileri her gün yüklü ölçüde TL getiriyor ve çarşıdan döviz topluyor. Çarşıda döviz fiyatları bu nedenle her hafta bir evvelki haftadan daha yüksek oluyor ve makas çarşı lehine açılıyor” dedi.
Merkez Bankası Çarşı’ya her gün 5 milyar TL getiriyor ve döviz fiyatına nazaran değişmekle birlikte yeniden her gün yaklaşık olarak 260 milyon dolar alıyor. Sandıklı döviz süreçleri son devirde Merkez Bankası dışında değil öteki kurumlar tarafından da gerçekleştiriliyor. TL’nin kıymet kaybetmesi nedeni ile süreç hacmi düşük olsa da nakit paranın fizikî hacminin yüksek olması bu stil taşıma süreci hizmeti veren lojistik şirketlerinin de oluşmasına yol açmış.
“Seçim sonrası hangi hükümet gelirse gelsin kur muhafazalı mevduat uygulamasını bitirecek. Bu da döviz talebine yol açacak. Merkez Bankası oluşacak döviz talebine hazırlık yapmak için Kapalıçarşı’dan da döviz topluyor. Esasen her yıl birinci çeyrek döviz arzının dertli olduğu periyotlardır. Bu devirlerde Kapalıçarşı kıymetli bir kaynak. Fakat birinci kere hem kurumlar hem de kamudan bu kadar ağır bir talep var.”
