Yeni düzenlemelerle BES, daha esnek hale geliyor

4632 sayılı Ferdî Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda yapılan değişiklikler TBMM’de kabul edildi. Kelam konusu Kanun’un revize edilmesiyle hem iştirakçilerin sistemde devamlılığını sağlayacak hem de sisteme yeni girişleri teşvik edecek kıymetli yenilikler getirildi.

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’ndan (SEDDK), yapılan açıklamaya nazaran, 2003 yılında uygulanmaya başlanan ve 2013 yılında getirilen devlet katkısı uygulaması ile birlikte cazibesi artan BES, 2021 yılı sonunda, 13,3 milyon iştirakçiye ve yaklaşık 250 milyar fon büyüklüğüne ulaştı.

Unvanında “katılım” ibaresi geçen faizsiz fonların da tercih edilebildiği sistemde, bu çeşit fonların oranı da yüzde 23’e ulaşmış durumda bulunuyor. Bu kapsamda BES, Türkiye’de tabana yayılan kıymetli bir tasarruf aracı ve kamu emeklilik sisteminin tamamlayıcısı olmaya devam ediyor.

Vatandaşların birinci günden beri büyük ilgi gösterdiği BES, 19’uncu yılına yeni uygulamalarla giriyor. Sistemin geliştirilmesi ve daha geniş iştirakçi kitlelerine ulaşabilmesi için SEDDK tarafından öbür paydaşlarla birlikte ıslahat niteliğinde yeni projeler hayata geçiriliyor.

Devlet katkısı oranı yükseltildi

BES’e girişin teşvik edilmesine yönelik ise 3 kıymetli yenilik geliyor. Yeni Kanun düzenlemesi sonucunda, tüm BES iştirakçilerini sevindiren en değerli yeniliklerin başında devlet katkısı oranının yüzde 25’ten yüzde 30’a yükseltilmesi geliyor.

Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte hem mevcut iştirakçilerin hem de sisteme yeni girecek iştirakçilerin ödeyeceği katkı hisseleri yüzde 25 yerine yüzde 30’luk devlet katkısından faydalanmaya başlayacak. Böylelikle, devletin BES’e verdiği takviye bir kere daha vurgulanmış oldu.

İştirakçilerin bir takvim yılı içinde brüt minimum fiyat meblağının yıllık toplamına kadar yaptığı ödemeler devlet katkısı alabiliyor. 2022 yılı için brüt minimum fiyat meblağının yıllık toplamı 60 bin 48 TL olduğu için bu fiyatı aşan ödemeler devlet katkısı alamıyordu.

Getirilen yeni düzenleme ile birlikte, artık bu iştirakçiler ödeyecekleri katkı hisselerinin yıllık brüt taban fiyatı aşan kısmı için de takip eden yıllarda devlet katkısı alabilecek.

Bu sayede, iştirakçilerin devlet katkısından faydalanmak için birikimlerini yıllara bölüp erteleyerek yatırmasına gerek kalmıyor ve sisteme toplu ödeme yapmanın cazibesi artırılıyor.

45 yaşından büyükler de talep halinde OKS’ye girebilecek

Yeni Kanun değişikliği ile getirilen kıymetli yeniliklerden bir başkası ise Otomatik İştirak Sistemi’ne (OKS) katılmak istemesine karşın giremeyen çalışanları ilgilendiriyor.

Eski mevzuata nazaran, 45 yaşını aşan ve OKS’ye dahil olmayan çalışanlar kendi istekleriyle dahi sisteme giremiyordu. Çalışanlardan gelen ağır talep ile bu kısıtlama kaldırılarak, 45 yaşını aşan çalışanların da talep etmeleri halinde, OKS’ye katılmalarına imkân tanınıyor.

Böylece, yaş kısıtlaması olmaksızın tüm çalışanlar, otomatik iştirak sisteminin avantajlarından faydalanabilecek.

İştirakçilerin sistemde devamlılığını sağlayacak 2 kıymetli yenilik de kısmi ödeme alma ve temlik imkanlarının getirilmesi oldu.

İştirakçilerin eğitim, evlilik, konut alımı üzere hayatın değerli evrelerinde oluşan nakit gereksinimleri nedeniyle sistemden mecburen çıkış yaptıkları ve tasarruflarını bu muhtaçlıklarını karşılamak doğrultusunda kullandıkları gözlemlendi.

Uygulama ayrıntıları SEDDK tarafından belirlenecek olan yeni düzenlemeye nazaran, iştirakçiler nakit muhtaçlığını karşılamak üzere sistemden çıkmak zorunda kalmadan birikiminin yüzde 50’sine kadar olan meblağı çekebilme imkanına sahip olacak.

Bu sayede, iştirakçilerin sistemden mecburen erken çıkarak mağduriyet yaşamalarını önleyecek bir uygulama devreye sokulmuş olacak. Bu iştirakçilere, ayrıyeten belirli koşullar dahilinde, alacakları birikimin yüzde 25’ine kadar hesabındaki devlet katkısı da verilebilecek.

Böylelikle, 18 yaşından küçüklerin de sisteme dahil olabileceğine dair 2021 yılı içinde hayata geçirilen düzenlemeler ile birlikte BES, iştirakçilerin ömür boyunca hayatlarının her evresindeki birikim gereksinimini karşılayan bir sisteme dönüşüyor.

BES birikimlerinin temlik edilebilmesi imkanı

İştirakçilerin, acil nakit gereksinimleri için BES kontratlarını büsbütün sonlandırması ve tüm haklarını kaybetmesinden kaynaklanan mağduriyetlerinin giderilmesine yönelik olarak getirilen bir öteki değerli uygulama ise BES kontratlarından kaynaklı alacağın temlik edilmesi suretiyle bankalara teminat olarak gösterilebilmesine imkân tanınması oluyor.
Bu uygulama ile SEDDK tarafından ayrıntıları belirlenecek standart süreçler ve bankalar ile emeklilik şirketleri ortasında kurulacak entegrasyon sayesinde, avantajlı şartlarla ve süratli bir halde BES kontratlarından ayrılmaksızın bireylerin uygun şartlarla finansmana erişebilmesine imkan sağlanmış olacak.

Kısmen ödeme alma imkanı ile BES mukavelelerine ait temlik imkanı getiren uygulamaların, ayrıntıları ve uygulama formu kısa müddette SEDDK tarafından alt düzenlemelerle belirlenecek.

Öbür ülke uygulamalarına kıyasla çok daha avantajlı ve esnek bir emeklilik sistemi olan BES, tıpkı vakitte vatandaşlara emekliliğin yanı sıra hayatlarının her devrindeki birikim muhtaçlıklarını karşılayacak bir tasarruf havuzuna dönüşüyor.